کتاب درمانی چیست؟

 

کتاب درمانی یک واژه قدیمی است. مفهوم اساسی کتاب درمانی، بازپروری از راه خواندن است. فکر کتاب درمانی از آن جا بر می خیزد که انسان به تعیین هویت با دیگران از راه ادبیات و هنر علاقمند است. كتاب درمانی تعامل بین خواننده و ادبیات است. در روش درمان با كتاب، مطالب خواندنی كه در اختیار خواننده قرار می‌گیرد، تاثیر درمانی و شفابخشی دارد.

اگرچه این مفهوم طیف گسترده ای از کاربری ها را در بر می گیرد، در این بخش ما تنها به کاربری آن در گستره کودکان و نوجوانان در بحران می پردازیم: زمانی که کودکان و نوجوانان با مشکلات اجتماعی، احساسی یا شخصی رو به رو هستند و نیاز به کتاب درمانی دارند.

متخصصین رشد و پرورش كودكان، بارها، كتاب درمانی را برای مواردی كه كودكان در فشارهای روحی مانند بستری بودن در بیمارستان، از دست دادن دوست و جدایی والدین،‌ یا در شرایط جنگ و رخداد های طبیعی همچون سیل و زلزله قرار می گیرند، توصیه كرده‌اند. ادبیات می‌تواند كودكان را در درك عواطف خود، همذات‌پنداری با شخصیت‌هایی كه احساس‌های مشابه را تجربه می‌كنند و نیز كسب بینشی نوین نسبت به چگونگی برخورد دیگران با همان مشكلات، یاری رساند.كتاب می‌تواند نقشی همچون آینه را برای كودكان بازی كند؛ به این معنا كه بازتاب‌‌دهنده‌ی ویژگی‌های ظاهری، روابط، احساس‌ها، اندیشه‌های آن‌ها در پیرامونشان باشد. همچنین كتاب می‌تواند چون پنجره‌ای رو به جهان باشد كه كودكان را به نگاه فراتری از خود و پیرامون‌شان دعوت كند تا با شخصیت‌ها و شرایط پیوند برقرار نمایند.

ادبیات به چهار شیوه در رشد عاطفی كودكان سهیم می‌شود:

• نخست، ادبیات به كودكان ثابت می‌كند كه در بسیاری از احساس‌ها مانند دیگران هستند و این ‌كه بروز این احساس‌ها و عواطف در آن‌ها امری عادی و طبیعی است.
• دوم، ادبیات، هرگونه احساس را از نقطه‌نظرهای گوناگون به بررسی می‌گیرد و تصویری كامل از آن به دست می‌دهد و برپایه‌ی اصولی، آن احساس ویژه را شناسایی می‌كند.
• سوم، كنش‌های شخصیت‌های گوناگون نقطه‌نظرهایی را برای شیوه‌های برخورد با عواطفی ویژه ارائه می‌دهد.
• چهارم، ادبیات به روشنی نشان می‌دهد كه هر فرد عواطف گوناگونی را تجربه می‌كند و دیگر این ‌كه این عواطف گاهی در تضاد و كشمكش با یكدیگر قرار می‌گیرند.

کودکان هنگام کتاب درمانی سه فرایند را تجربه می کنند: فرایند همانند سازی، فرایند پالایش روانی و فرایند بینش درون.
از آن جا که کودکان و نوجوانان در بیشتر موارد خود را به جای شخصیت های کتاب یا قهرمان های اصلی داستان می گذارند، چنانچه در پروژه های کتاب درمانی، کتاب های مناسبی گزینش شوند، همانند سازی به آن ها کمک می کند تا مشکلات خود را شناسایی کنند و هنگامی که در می یابند در رویارویی با این گونه مشکلات تنها نیستند،‌ احساس آرامش و امنیت می کنند و از تنهایی و تشویش آن ها کاسته می شود. زمانی که این همانند سازی صورت گرفت،‌ فرایند پالایش روانی نیز انجام می شود. کودک و نوجوان از جنبه احساسی در گیر داستان می شود و می تواند احساسات خود را در شرایطی امن بروز دهد. با همانند سازی و پالایش روانی، کودک و نوجوان برای تجزیه و تحلیل مشکلات خود توانمندتر می شود. این گونه تحلیل ها سبب افزایش آگاهی و در ک عمیق تر آن ها از خود و ارتباط با دیگران می شود. این خود آگاهی کودک و نوجوان را قادر می سازد تا دریافت های خود را از رخدادها دگرگون کند و رفتارهایش را بهبود بخشد.

کتاب درمانی می تواند به شکل انفرادی و یا گروهی انجام شود. در کتاب درمانی های انفرادی، ‌کتابی برای یک فرد خاص با یک نیاز ویژه برگزیده می شود. آن کودک یا نوجوان خاص می تواند کتاب را خود بخواند یا برایش خوانده شود. فعالیت هایی که پس از خواندن کتاب طراحی شده اند به شکل انفرادی با آن کودک و یا نوجوان انجام شود. کودک و یا نوجوان درباره آن کتاب با آموزگار، کتابدار و یا هر فرد بزرگسال که با او کار می کند، می تواند گفت و گو کند،‌ گزارشی درباره داستان بنویسد و یا احساسات خود را به شکل هنر نقاشی یا هر گونه دیگر از هنر بیان کند. در این پروسه کودک و نوجوان از فشار های احساسی رها می شود و در ضمن با تحلیل ارزش های اخلاقی و برانگیخته شدن تفکر انتقادی در او، بر خود آگاهی او افزوده می شود و می تواند ارزیابی های شخصی و اجتماعی خود را بهبود بخشد. نتیجه آن خواهد شد که او رفتارش را بهبود بخشد و بتواند موضوع های مهم زندگی را درک کند.

در کتاب درمانی های گروهی، کودکان و نوجوانان داستانی را بلند می خوانند یا برایشان کتابی خوانده می شود. گفت و گوی گروهی و فعالیت های جمعی در پی این خواندن انجام می شود. آن ها در این بحث ها در می یابند که تنها نیستند و می توانند مشکلات خود را با دیگران سهیم شوند.

اگرچه کتاب درمانی برای حل مشکلات کودکان در بحران است، اما تنها به این موارد محدود نمی شود. به طور کلی ادبیاتی که زندگی کودکان را بازتاب می دهد، می تواند کودکان را در حل مشکلات و ناشناخته های زندگی خود یاری دهد.

گام های کتاب درمانی:

• شناسایی نیازهای کودکان و نوجوانان مورد هدف
• گزینش مواد مناسب
• طراحی فضا و زمان نشست ها (از پیش مخاطبان را درباره چگونگی گرداندن جلسه آگاه کنید).
• طراحی فعالیت های پس از کتاب خوانی
• گفت و گو درباره داستان یا کتاب
• نوشتن درباره کتاب یا داستان،‌ نقاشی و اجرای نمایش
• برانگیختن کودکان برای فعالیت ها بیشتر (پرسش های بیشتر درباره موضوع کتاب یا داستان).
• اختصاص زمان استراحتی به کودکان – دادن فرصتی برای واکنش آن ها به داستان

معرفی فعالیت های بیشتر:

• بازگویی دوباره داستان
• گفت و گوی عمیق تر درباره داستان (برای نمونه می توان درباره کارهای درست و غلط شخصیت های اصلی، ضعف و قوت آن ها، درباره اصول اخلاقی و قوانین بیشتر گفت و گو کرد).
• فعالیت های هنری (صحنه هایی از داستان را تصویرگری کنند، با استفاده از کلاژ عکس و روزنامه تصویرهایی از داستان را بازنمایی کنند).
• نوشتن خلاق (برای نمونه داستان را به شکل دیگری بازنویسی کنند، ‌تصمیم های شخصیت های داستان را تجزیه و تحلیل کنند).
• نمایش خلاق (نقش بازی کنند، و یا با ساختن عروسک های داستان، آن را به شکل نمایش عروسکی اجرا کنند).

http://ketabak.org/tarvij/node/644

دسترسی آزاد يا Open Access

دسترسی آزاد يا Open Access :

عبارت است از اجازه به تمامی کاربران برای خواندن، بارگذاری،نسخه برداری،توزیع،چاپ،جستجو یا پیوند دادن به متن کامل مقاله ها و بطور کلی استفاده از آنها برای هرگونه هدف قانونی، بدون وجود موانع مالی، قانونی یا فنی

منابع دسترسی آزاد (Open Access) به چه منابعی گفته می شود؟ چه تفاوتی با Open Source دارد؟

به منابعی گفته می شود که جهت استفاده و مشاهده آزادانه در دسترس است به عبارت دیگر دسترسی آزاد دلالت بر دسترسی پیوسته و دائم به متن کامل آثار علمی بدون پرداخت هزینه به ناشر یا مولف اما با رعایت حق معنوی مولف (استناد به آثار پیشین و به رسمیت شناختن نویسندگان) دارد.دسترسی آزاد به کیفیت منابع یا وضعیت منابع (داوری شده یا داوری نشده) ربطی ندارد. یعنی شامل هرنوع از منابع می باشد. برنامه های متن باز یا همان Open Source برنامه هایی هستند که مجوزهای آنها امکاناتی چون اجرای آزاد (برنامه را به هر قصدی اجرا کنند)، دسترسی به کد منبع (آن را مطالعه و تغییر دهند)، توزیع آزاد (اصل یا تغییر یافته برنامه را بدون پرداخت هزینه ای کپی و توزیع کنند) و انتشار تغییرات (بتوانند برنامه را متناسب با نیاز خود تغییر دهند و تغییرات خود را برای استفاده دیگران منتشر کنند) را در اختیار کاربران قرار می دهد.

هدف دسترسی آزاد

فراهم ساختن امکان دسترسی رایگان به نتایج تمامی آثار علمی، داوری و منتشر شده در مجله های تخصصی علمی-پژوهشی برای همگان و به حداکثر رساندن ضریب تأثیرگذاری (Impact Factor) نتایج پژوهش های علمی است. منابع دسترسی آزاد می توانند مکمل بسیار خوبی برای منابع آنلاین کتابخانه باشند. بسیاری از دانشمندان شماره های گذشته نشریات داوری شده را شبیه دسترسی آزاد باز نگه میدارند و همچنین بعضی از پژوهشگران قسمتی یا تمامی شماره های نشریات را به صورت دسترسی آزاد برمی گردانند.در حالیکه منابع دسترسی آزاد قسمت بیشتری هنوز توسط مولف دارای کپی رایت هستند اما اکثر دانشگاهها و موسسات آموزش عالی این اجازه را دارند که بتوانند استفاده کنند حتی اگر اجازه نسخه برداری نداشته باشند به آن منابع پیوند داده می شوند تا قابل خواندن باشند. به همین دلیل دانشگاهها و موسسات و انجمنها از منابع دسترسی آزاد حمایت می کنند.

منبع: گروه بحث علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه فردوسی

درس سیزده - چگونگی بازیابی فایل های پاک شده

همه ما با این مشکل روبرو شده ایم که ناگهان کامپیوتر فایل یا پوشه هایی را به دلیل مشکلات سخت افزاری یا بدافزارها از دست می دهد. برخی مواقع هم اشتباهات جبران ناپذیر خود و اطرافیان مان باعث می شود که فایل ها از روی سیستم پاک شده و به دیار باقی بشتابند! اگر فایل های پاک شده چیزی مانند کدها یا عکس و فیلم آماده تحویل به مشتری، یا کل پروژه پایان نامه تحصیلی باشد، که دیگر باید خیلی آدم خوش بنیه ای باشید تا کارتان به اورژانس نکشد.

البته اگر دوره پشتیبان گیری درسنامه (!) را گذرانده باشید و نسخه پشتیبان به روز و کارآمدی از سیستم تان داشته باشید، تقریبا هیچ نگرانی نخواهید داشت و به سادگی چند کلیک بخش بزرگی از اطلاعات پاک شده را دوباره در اختیار خواهید داشت.

اما در بدترین حالت ها هم باز جای امیدی باقی است. ممکن است فایل های شما هنوز جایی روی هارد دیسک تان زنده بوده و فقط راه خود را گم کرده باشند. تنها کاری که باید بکنید، یادگیری شیوه یافتن آنها در باتلاق هارد دیسک سیستم است. شاید با استفاده از ابزار و شیوه درست، یافتن فایل های پاک شده تنها به سادگی چند گام کوتاه باشد. اما باید شانس خوبی هم داشته باشید. پس در آخرین درس این دوره به سراغ روش هایی می رویم که می توان با آنها فایل های پاک شده را بازیابی کرد هر چند این یک شیوه تضمین شده نیست اما همیشه این امکان وجود دارد که شانس بازیابی داشته باشید. ضمنا با دانستن این روش ها می توانید به دوست تان هم که اطلاعاتش را از دست داده کمک کنید. فراموش نکنید بعد از بازیابی اطلاعات حتما به دوست تان بگویید که در این دوره درسنامه شرکت کند.

خان اول
خوب، شما فایل بسیار مهمی را از دست داده اید. زیاد وحشت نکنید. ابتدا یک نفس عمیق بکشید، حال به راه حل های ممکن فکر کنید. قبل از اینکه لباس رزم بپوشید و در نقش یک بازیافت کننده و جستجوگر فایل فرو بروید، یک بار دیگر با دقت پوشه ای که فایل را ذخیره کرده اید و همچنین سطل آشغال یا Recycle Bin کامپیوتر را کنترل کنید. شاید هم فایل اشتباها به پوشه دیگری منتقل شده باشد! بهتر است آن دور و اطراف را خوب بگردید. چیزی پیدا نکردید؟

۱- هر کاری را که در حال انجام آن با کامپیوتر هستید، متوقف کنید.
وقتی سیستم عامل شما فایلی را پاک می کند، در حقیقت تنها آدرس محلی که فایل روی هارد قرار داشته را به عنوان فضای خالی علامت گذاری می کند. فایل هنوز آنجا است، اما کامپیوتر شما همیشه از فضای خالی بیشتر استقبال می کند و فایل های جدید را دوان دوان روانه فضای خالی شده می کند. در صورتی که چنین اتفاقی برای محل دفن فایل بیفتد، کار بازیابی آن بسیار سخت تر می شود. این بدان معناست که شما باید کار با کامپیوتر را به حداقل ممکن برسانید. هر فایل جدیدی که ذخیره می کنید یا هر اطلاعات جدیدی که سیستم عامل روی هارد دیسک می نویسد، شانس شما برای بازیابی فایل تان کاهش می یابد.

۲- برنامه بازیابی مناسبی را انتخاب کنید.
ویندوز: اگر از ویندوز استفاده می کنید، خوشبختانه دامنه انتخاب برنامه بازیابی رایگان بسیار وسیعی در اختیار دارید. برخی از برنامه های قابل تامل مانند Undelete Plus یا PC Inspector File Recovery و Restoration انتخاب های کاملا مناسبی خواهند بود.

Undelete Plus یکی از راحت ترین رابط های کاربری را در این بین دارد و برای استفاده از آن مشکل چندانی نخواهید داشت. این برنامه همچنین سیستم فیلتر پیشرفته ای دارد که یافتن نوع خاصی از فایل را در میان انبار کاه فایل های پاک شده، راحت تر می سازد. ولی برخی می گویند دو برنامه دیگر، در یافتن و بازیابی فایل ها، بهتر عمل می کنند. نکته جالب بعدی، پرتابل بودن برنامه Restoration است، که آن را به یکی از همراهان جدایی ناپذیر یعنی کول دیسک شما تبدیل می کند.

اگر هم از این برنامه ها خوش تان نیامد، سری به Recuva بزنید و آن را امتحان کنید. چون به نظر می رسد برنامه قوی و قابل اعتنایی است. در هنگام از دست دادن اطلاعات حیاتی، چنگ زدن به هر ریسمانی برای نجات، خالی از فایده نخواهد بود.

همه سیستم عامل ها: اگر از سرو کله زدن با پنجره ترمینال یا خط فرمان سیستم واهمه ای ندارید، برنامه رایگان Photo Rec بدون وابستگی به سیستم عامل خاصی، انتخاب کاملا مناسبی به نظر می رسد. درست است که از نام برنامه به نظر می رسد که فقط با عکس ها سرو کار دارد، اما به خوبی از پس انواع فایل بر می آید.

TestDisk هم از برنامه های بازمتن قوی برای بازیابی فایل های گم شده است. این برنامه نه تنها می تواند به بازیابی فایل های پاک شده از هاردهای با فرمت های مختلف بپردازد، بلکه توانایی بازیابی و اصلاح سکتور بوت بسیاری از هاردها را هم دارا است.

۳- فایل های تان را بازیابی کنید.
حال که ابزار مناسب را انتخاب کرده اید، زمان آن رسیده که هاردتان را برای یافتن اطلاعات گمشده زیر و رو کنید. مرحله اسکن و جستجوی هارد دیسک، بسته به برنامه مورد استفاده و حجم هارد، ممکن است از چند ساعت تا چند روز طول بکشد. بعد از اتمام اسکن، شما با لیست بلند بالا و نامرتبی از تعداد زیادی فایل روبرو هستید. البته بسیاری از این فایل ها چیزی بیشتر از فایل های سیستمی به درد نخور که خود سیستم عامل هنگام کار می سازد، نیستند. شما تنها به دنبال فرمت و نام مشابه با فایل های گم شده تان بگردید.

اگر فایل تان را یافته اید، تبریک می گوییم. در همین محیط برنامه می توانید پیش نمایشی از آن را ببینید و سپس آن را در محل مورد نظرتان کپی کنید.

مراحل یک تا سه را طی کرده اید و هنوز به نتیجه نرسیده اید؟ ممکن است تلاش دوباره با برنامه ای دیگر، شما را به مقصد برساند. اگر باز هم به نتیجه نرسیده اید، در خان دوم با ما همراه شوید تا کمی دقیق تر به قضیه نگاه کنیم و به دنبال راه حل های دیگری بگردیم.

خان دوم
در مرحله قبل آشنایی اولیه ای با مقوله بازیابی فایل داشتیم و با برخی از برنامه های کاربردی آن آشنا شدیم. حال بگذارید نگاه دقیق تری داشته باشیم به برخی مشکلات حادتر در این زمینه، شیوه های بازیابی و ابزارهایی که در این جستجو کاربرد دارند.

بازیابی اطلاعات از هارد دیسک با مشکل بوت یا کاملا پاک شده
از دست دادن اطلاعات فقط این نیست که یکی دو فایل را اشتباهی پاک کرده و آنها را از سطل آشغال سیستم هم بیرون بیندازیم. گاهی ممکن است به دلیل برخی اشتباهات یا مشکلات، تمامی اطلاعات هاردتان را به یکباره از دست بدهید. حتی در این حالت هم، هنوز می توانید از خیلی از برنامه های خان قبلی برای برگرداندن اطلاعات استفاده کنید. البته ابتدا باید هارد را بر روی یک کامپیوتر دیگر نصب کنید تا از طریق سیستم عامل کامپیوتر میزبان، به هارد پاک شده دسترسی داشته باشید.

اگر هم نمی دانید که چگونه باید هارد بدون بوت تان را به یک کامپیوتر دیگر وصل کنید، یا اینکه دسترسی به کامپیوتر دیگری ندارید، یک سی دی لایو لینوکس می تواند بهترین کمک برای نجات فایل های تان باشد.

عکس های گم شده را بازیابی کنید.
اگر به احیاء عکس های تان از حافظه آسیب دیده دوربین دیجیتال نیاز دارید، جای خوشحالی است که تقریبا همه برنامه های معرفی شده در خان اول، توانایی این کار را دارند. تنها کافی است قبل از باز کردن برنامه بازیابی مورد نظر، کارت حافظه آسیب دیده را با دوربین یا کارت خوان، به کامپیوتر وصل کنید. حال به همان شکلی که هارد دیسک سیستم تان را جستجو و زیر و رو می کردید، به جان کارت حافظه بیافتید و عکس ها را از حلقومش بیرون بکشید.

ممکن است برخی برنامه های اختصاصی بازیابی عکس مانند Zero Assumption Digita l Image Recovery هم بتوانند کمک خوبی در این مرحله باشند.

بازیابی اطلاعات از CD و DVDهای خش افتاده و آسیب دیده
اگر اطلاعاتی را که به دنبال آنها هستید، بر روی سی دی یا دی وی دی باشند، فرایند بازیابی به کلی متفاوت از شیوه های قبلی خواهد بود. برنامه رایگان CD Recovery Toolbox به صورت اختصاصی برای بازیابی اطلاعات بخش هایی از سی دی که قابل خواندن هستند طراحی شده، تا هر اندازه ای که ممکن باشد اطلاعات را از یک دیسک آسیب دیده بیرون کشیده و نجات دهد.

اگر این کار هم برای سی دی یا دی وی دی شما موثر نبود، بد نیست سری به برنامه CDCheck هم بزنید، که برای ۳۰ روز رایگان است.

اگر هنوز هم به دلیل خش های فراوان، با مشکل مواجه اید، بهترین راه حل، حذف این خش و خطوط از روی سطح سی دی است. یکی از روش های خوب برای این کار استفاده از تکه ای پنبه یا دستمال نرم به همراه کمی خمیر دندان است. هر چند در صورتی که به دنبال نتیجه بهتر باشید، باید کمی هزینه کرده و یک دستگاه خش گیر سی دی به همراه مواد ویژه همراه آن را از بازار تهیه کنید. البته یادتان باشد که این کارها را با مسئولیت خودتان انجام می دهید.

خان سوم
مراجعه به موسسات بازیابی اطلاعات.
اگر هیچ کدام از روش های گفته شده مشکل را برطرف نکرد می توانید به شرکت هایی مراجعه کنید که تخصص شان بازیابی اطلاعات است. آنها با دریافت هزینه با ابزارهای نرم افزاری و سخت افزاری تخصصی، کار بازیابی اطلاعات را انجام می دهند. شاید اطلاعات از دست رفته آنقدر اهمیت داشته باشند که دنبال چنین راه حلی بروید.

خان چهارم
علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد
جدا از بحث شیوه ها و روش هایی که تا اینجا صحبت کردیم، همیشه بهترین روش بازیابی اطلاعات، پیشگیری و پیشدستی با یک برنامه پشتیبان گیری کاربردی است. اگر اطلاعات شما به صورت خودکار بر روی ابزارهای پشتیبان گیری منتقل شوند، نسخه های پشتیبان تان مرتبا کنترل شده و بدون اشکال باشند و همیشه چند کپی مطمئن از فایل های پشتیبان تان داشته باشید، هیچ وقت به خود زحمت نمی دهید که با مشقت فراوان به دنبال بازیابی و باز پس گیری فایل های تان باشید.

درس پایانی این دوره چهار خان بیشتر نداشت! امیدواریم که این دوره در عمل بتواند به پایداری و نگهداری امن اطلاعات شما کمک کند. خوشحال می شویم که نظر شما در نظرسنجی پایان دوره را بدانیم.

  http://darsnameh.com

درس دوازده - امنیت در پشتیبان گیری

در این درس به مهمترین نکات امنیتی می پردازیم که در مراحل تهیه، نگهداری و حذف نسخه پشتیبان باید به آن توجه کرد.

۱- معمولا آنچه که در نسخه های پشتیبان با آن سر و کار داریم، کتاب های الکترونیک یا آهنگ های مورد علاقه مان نیستند که دیگران هم چیزی شبیه آن را داشته باشند. بلکه این نسخه ها حاوی مهمترین، شخصی ترین و شاید محرمانه ترین اطلاعات فردی و شغلی ما هستند که باید به خوبی محافظت شوند. پس هنگام انتخاب شیوه پشتیبان گیری باید نهایت دقت را به خرج دهیم که این اطلاعات به چه طریقی کپی برداری و نگهداری می شوند و چه کسانی به آنها دسترسی دارند.

۲- اگر پشتیبان گیری را بر روی DVD یا ابزارهایی مانند این انجام می دهید، آنها را به شکل کاملا مشخصی که به راحتی قابل شناسایی باشند، برچسب بزنید. برای بایگانی آنها هم محیط کاملا امن و مطمئنی را انتخاب کنید.

۳- دسترسی به نسخه های پشتیبان را در حداقل میزان مورد نیاز نگه دارید. اگر تنها لازم است شما و مسئول کامپیوتر شرکت به آنها دسترسی داشته باشید، لزومی ندارد که به مسئول بایگانی یا معاون تان هم اجازه دست یابی به نسخه های پشتیبان را بدهید. همیشه و درباره همه داده ها، حداقل دسترسی، شما را به حداکثر امنیت نزدیک تر می کند.

۴- مدت زمان نگهداری اطلاعات پشتیبان، به عوامل زیادی همچون حجم، کاربرد و ارزش آنها بستگی دارد. اما در بسیاری از موارد نیازی به نگهداری بیش از شش ماه نسخه های بک آپ نیست. حتما برای حذف نسخه های پشتیبان قدیمی، برنامه زمانی مشخصی داشته باشید. وقتی به اطلاعاتی نیاز ندارید، بهترین شیوه حفاظت از آنها، نابود کردن شان است.

۵- بسته به ابزاری که برای پشتیبان گیری استفاده می کنید، حتما برای نابودی اطلاعات پشتیبان قدیمی شیوه کاری مناسبی طراحی کنید. مثلا اگر اطلاعات روی CD یا DVD نگهداری می شوند، راه مناسب برای نابودی آنها، شکستن دستی یا استفاده از دستگاه های خرد کن ویژه این کار است. بهتر است که قطعات همه دی وی دی و سی دی های خرد شده با هم مخلوط شده، سپس در ۳ یا ۴ جعبه بسته بندی و در مناطق مختلف شهر درون سطح زباله انداخته شوند.

اگر هم اطلاعات پشتیبان را روی کول دیسک یا هارد اکسترنال نگهداری می کنید، هنگام پاک کردن اطلاعات قدیمی، از نرم افزارهایی استفاده کنید که کار پاک کردن اطلاعات را در چندین مرحله و با رونویسی های متوالی انجام می دهند. با این کار امکان بازیابی اطلاعات را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهید (برای اطلاعات بیشتر در مورد حذف اطلاعات به صورت امن می توانید در دوره مبانی امنیت در کامپیوتر و اینترنت ثبت نام کنید).

۶- تا حد امکان نسخه های پشتیبان را رمز گذاری کنید. برای این کار می توانید از شیوه های متفاوتی استفاده کنید. یکی از ساده ترین راه ها استفاده از برنامه های فشرده سازی چون WinZip و 7zip است که علاوه بر فشرده کردن اطلاعات درون یک فایل، آنها را با رمز عبور انتخابی، رمز گذاری هم می کنند. دیگر شیوه مناسب برای این کار استفاده از برنامه True Crypt است. ابتدا برای هر گروه از پشتیبان هایتان یک فایل امن تروکریپتی بسازید و رمز عبوری کاملا امن برای آن انتخاب کنید. از این پس نسخه های پشتیبان متعلق به هر گروه را به درون فایل تروکریپت مربوط به آن منتقل کرده و آنگاه آن را بر روی ابزار پشتیبان گیری تان کپی کنید.

۷- در صورتی که از سرویس های آنلاین پشتیبان گیری استفاده می کنید، هیچ گاه از طریق کامپیوترهای عمومی یا ناامن به آنها متصل نشوید. زیرا لو رفتن اطلاعات ورود به این سرویس ها برابر با تحویل این اطلاعات به دیگران و حتی شاید از دست دادن کامل اطلاعات پشتیبان باشد.

۸- هیچ کس بهتر از خودتان وظیفه پشتیبان گیری از اطلاعات تان را انجام نمی دهد. اگر هم وقت کافی برای انجام مرتب این کار را ندارید، حتما فرد مشخصی را ملزم به انجام آن کنید. زیرا پشتیبان گیری کاری تکراری و خسته کننده است. اگر این کار را به عهده فرد دیگری گذاشته اید می توانید در دورهایی مشخص خودتان هم به کنترل فایل های پشتیبان بپردازید.

۹- همیشه نسخه های پشتیبان را قبل از بایگانی تست کنید تا از سلامت و کارکرد صحیح آنها مطمئن شوید. طبق نتایج یک تحقیق، تنها ۶۰ درصد شرکت ها تست نسخه پشتیبان را در دستورالعمل پشتیبان گیری شان می گنجانند. ۳۴ درصد شرکت ها هم هیچگاه نسخه های پشتیبان را تست نمی کنند. و مهمتر از همه ۷۷ درصد کسانی که تست نسخه های پشتیبان را در برنامه شان گنجانده اند، نسخه های پشتیبان مشکل داری را در بایگانی شان یافته اند.

۱۰- بسیاری فکر می کنند همین که اطلاعاتی همچون قراردادها، عکس ها یا فیلم هایشان را از کامپیوتر به هارد اکسترنال یا کول دیسک منتقل کردند، برای پشتیبان گیری کافی است. اما به خاطر داشته باشید که وجود اطلاعات تنها در یک مکان و ابزار، هیچ سودی برای امنیت اطلاعات و حفاظت از آنها ندارد. تنها هنگامی می توانید بگویید که از اطلاعات تان پشتیبان دارید، که آنها را حداقل در دو مکان و ابزار مختلف داشته باشید.

۱۱- سرویس پشتیبان گیری آنلاینی را انتخاب کنید که تمامی اطلاعات شما را از مرحله لاگین تا انتقال اطلاعات پشتیبان و اتمام پشتیبان گیری، به صورت امن رد و بدل کند. اگر سایت سرویس دهنده شما در تمامی این مراحل از پروتکل SSL برای تبادل اطلاعات استفاده کند، می توان تا حد زیادی به امنیت آن اعتماد کرد. دقت کنید که ارسال اطلاعات بین کامپیوتر شما و اینترنت هم از طریق شبکه خانگی یا اداری امن و رمزگذاری شده ای باید انجام شود.

۱۲- برای بایگانی ابزارهای پشتیبان گیری (هارد، کول دیسک، دی وی دی و…) از سیستم امنیت سخت افزاری مناسبی استفاده کنید. آنها را در جایی نگهداری کنید که از نظر دسترسی با ابزارهای امنیتی چون قفل، کارت های مغناطیسی، دوربین های مدار بسته و… کنترل می شود. دما و رطوبت این محیط را هم در حد مناسبی برای عمر طولانی میزبان نسخه پشتیبان تنظیم کنید.

۱۳- دستورالعمل کامل، مکتوب و مشخصی برای پشتیبان گیری داشته باشید. با این کار، در صورتی که فرد دیگری در شرکت بخواهد کار پشتیبان گیری را انجام دهد، با مشکلات کمتری مواجه خواهد شد. برنامه زمانی (ساعتی، روزانه، هفتگی و…)‌ پشتیبان گیری را مشخص کنید. اطلاعاتی را که باید از آنها نسخه پشتیبان تهیه شود، لیست کنید. ابزاری را که پشتیبان گیری باید بر روی آن انجام شود، مشخص کنید. تمامی مسائل امنیتی مهم در زمینه پشتیبان گیری را ذکر کنید. برای مواقع ضروری شماره تماس های لازم را در آن بگنجانید. در یک کلام، راهنمای گام به گام بی نقصی برای فردی که مسئول پشتیبان گیری است، آماده کنید تا به مشکل بر نخورید.

  http://darsnameh.com

درس یازده - یک مرور سریع و ریزه کاری های پشتیبان گیری

پس از بحث درباره اهمیت و شیوه های مختلف پشتیبان گیری و به قول معروف یادگیری فن پشتیبان گیری، بد نیست کمی هم به نکات مهم و ریزه کاری های این کار بپردازیم، یا به عبارتی فوت آن را هم بیاموزیم. در این درس به برخی نکات مهمی می پردازیم که شاید بدیهی یا ساده باشند و به بسیاری از آنها در طول دوره پرداخته ایم اما چون اهمیت زیادی دارند، یک مرور مجدد ارزشش را دارد و بهینه سازی کار خالی از فایده نیست.

۱- همیشه از فایل های پشتیبان، چندین نسخه کپی داشته باشید.
شاید این پیشنهاد نوعی جنون و سوءظن مفرط به نظر برسد. اما اگر با افرادی که اطلاعات شان را از دست داده اند صحبت کنید، می بینید که حق با ما بوده است. تعیین تعداد کپی های نسخه پشتیبان به میزان اهمیت اطلاعات، درصد اطمینان شما به ابزار نگهداری اطلاعات و مقدار ریسک پذیری تان بستگی دارد. برای نمونه، بگذارید شیوه پشتیبان گیری یکی از دوستان عکاس را برایتان شرح دهیم و تصمیم گیری درباره شیوه، ابزار و تعداد کپی ها را به خودتان بسپاریم:

«این عکاس حرفه ای می داند که از دست دادن یک عکس به معنی از دست دادن یک لحظه است که شاید دیگر هیچگاه در دنیا تکرار نشود. دوست من همیشه علاوه بر دوربین و متعلقات آن، یک لپ تاپ سبک هم به همراه دارد. هر گاه کارش تمام می شود، بلافاصله نسخه ای از عکس ها را بدون پاک کردن از روی حافظه دوربین، به لپ تاپ منتقل کرده و همانجا دو نسخه از آنها را روی CD یا DVD کپی می کند. زیرا وی اعتقاد دارد که ممکن است یک سی دی درست رایت نشده یا حین حمل و نقل آسیب ببیند. او همیشه بعد از رسیدن به دفتر و لیبل زدن سی دی ها، یکی از آنها را در بایگانی کارهای خام (ویرایش نشده) نگه داری کرده و یکی را هم به کمد بایگانی قرص و محکم خانه منتقل می کند.

حال عکس ها را از روی حافظه دوربین به کامپیوتر دفتر منتقل کرده و مشغول کار می شود. بعد از اینکه کار بر روی عکس ها به پایان رسید و آماده تحویل به مشتری شد، علاوه بر کپی کردن آنها روی هارد اکسترنال شرکت، سه کپی از این عکس ها را بر روی سی دی رایت می کند. یکی برای تحویل به مشتری. یکی برای بایگانی در کارهای تحویل شده شرکت و آخری هم برای بایگانی در کمد خانه. البته به تازگی تصمیم گرفته تا با خرید یک اکانت دراپ باکس، نسخه ای از کارهای نهایی را در آنجا هم نگهداری کند.»

خب، اطلاعات شما تا چه اندازه اهمیت دارند؟ چه میزان خسارت در قبال از دست دادن شان باید متحمل شوید؟ آیا قابل جبران و جایگزینی هستند؟ با توجه به پاسخ این سوالات، شما هم می توانید روالی شبیه دوست عکاس ما، آسان تر از وی، شاید هم سخت گیرانه تر را برای پشتیبان گیری و نگهداری اطلاعات تان بر گزینید.

۲- اطلاعات تان را بر روی ابزارهای مختلف نگهداری کنید.
از اطلاعات درایو C کامپیوتر پشتیبان گرفته و آنها را در درایو E نگهداری می کنید؟ شیوه جالبی به نظر می رسد. زیرا در صورت خرابی ویندوز فقط اطلاعات درایو C از دست می روند و نسخه پشتیبان روی درایو دیگر دست نخورده باقی می ماند. اما اگر هارد کامپیوتر بسوزد، یا کامپیوترتان دزدیده شود چه می کنید؟

علاوه بر نگهداری اطلاعات به صورت آنلاین که از ضریب امنیت نسبی برخوردار است، از دیگر شیوه های نگهداری اطلاعات می توان به ابزاری همچون هارد اکسترنال، کول دیسک، سی دی و DVD اشاره کرد. مزیت این وسایل آن است که می توان آنها را به راحتی حمل کرد.

۳- اطلاعات پشتیبان را خارج از محل استفاده از آنها نگهداری کنید (Offsite Backup).
نگه داری هارد اکسترنال و سی دی ها در گاو صندوق شرکت نسبتا امن به نظر می رسد. یا اینکه آنها را به جای اتاق سرور به اتاق بایگانی منتقل کنیم، امنیت نسخه های پشتیبان را افزایش می دهد. اما در صورت بروز حادثه در محل کار، تقریبا همه این نسخه ها به یک اندازه در معرض خطراتی چون آتش سوزی، سیل و … هستند.

راه کاری که بسیاری از شرکت های بزرگ برای نگهداری نسخه پشتیبان اطلاعات شان به کار می برند، انتقال آنها به خارج از محل کار است. معمولا این نگهداری به دو روش انجام می شود. یک روش، نگهداری نسخه های پشتیبان به صورت چند کپی در مکان های مختلف با امنیت لازم توسط یک فرد است و دیگری که به قانون ۲x۲x۲ هم مشهور است، نگهداری دو نسخه از اطلاعات توسط دو نفر در دو محیط امن متفاوت و با فاصله از یکدیگر است.

من یک شرکت بزرگ را در تهران می شناسم که توسط دزدها مورد سرقت قرار گرفت و کامیپوترهایش حاوی پروژه های بزرگ به سرقت رفت و همه پشتیبان ها هم در یکی از همان کامپیوترها بود. در نهایت این شرکت مجبور به اعلان ورشکستی شد و به کار خود خاتمه داد.

۴- همیشه یک نسخه پشتیبان کامل از اطلاعات کامپیوترتان داشته باشید.
همه ما برنامه های پشتیبان گیری روزانه یا هفتگی برای خودمان تعریف می کنیم و از اطلاعات مهمی که روی سیستم داریم نسخه یا نسخه های پشتیبان تهیه می کنیم. اما کمتر به دنبال پشتیبان گیری منظم از تمام هارد کامپیوتر هستیم. زیرا معمولا فکر می کنیم که نصب ویندوز و نرم افزارها کار ساده ای است و احتیاجی به پشتیبان گیری ندارند!

اما هیچگاه حساب کرده اید که چه میزان وقت را که می توانید به کارهای عقب افتاده تان برسید، برای نصب چند باره ویندوز، برنامه ها، برگرداندن اطلاعات از روی فایل پشتیبان و آماده شدن برای کار هدر داده اید؟ از آن مهمتر، مطمئن هستید که بک آپ هایی که می گیرید شامل تمامی فایل های مهم و با ارزش شما هستند و چیزی را از قلم نمی اندازید؟

تهیه نسخه پشتیان از کل هارد دیسک و سیستم عامل به دو صورت می تواند صورت گیرد. یک راه این است که بعد از نصب سیستم عامل و برنامه ها، و آماده به کار شدن کامپیوتر، یک نسخه پشتیبان تهیه کنید تا در صورت بروز مشکلات سخت افزاری یا نرم افزاری، به سرعت و در مدت زمان بسیار کوتاهی دوباره سیستم تان آماده فعالیت باشد. شیوه دیگر برنامه ریزی منظم هفتگی یا ماهیانه برای تهیه نسخه پشتیبان از کل هارد و سیستم عامل است. مزیت این شیوه نسبت به روش قبلی، این است که شما به صورت منظم علاوه بر سیستم عامل و برنامه های آن، از تمامی اطلاعات موجود روی کامپیوتر تان هم نسخه پشتیبان قابل اعتمادی در اختیار دارید.

۵- هنگام پشتیبان گیری حتما نسخه آماده شده را کنترل کرده و از صحت کار و سلامت آن اطمینان یابید.
در طول این دوره با تکرار این جمله شما را خفه کرده ایم! این هم یک بار دیگر: شما با اطمینان خاطر از اطلاعات مهم تان پشتیبان گرفته اید و در جای امنی آنها را نگه داری کرده اید. حالا روز مبادا فرا رسیده و باید از آنها استفاده کنید. اما سی دی یا دی وی دی حاوی نسخه پشتیبان مشکل دارد و کامپیوتر می گوید که با یک سی دی خالی سروکار دارید! یا اینکه به دلیل وجود مشکلی در نسخه پشتیبان، برنامه بک آپ گیری، شما را با پیغام هایی مانند «فایل مورد نظر معتبر نیست» یا «فایل مورد نظر آسیب دیده است» غافلگیر می کند. با این اوصاف به نظر می رسد در صورتی که پشتیبان نگرفته بودید، ناراحتی تان فقط یکی بود!

همیشه پس از پشتیبان گیری کنترل کنید که برنامه، فایل آماده شده را قبول می کند و می تواند آن را بازیابی کند. حتما فایل های فشرده تان را یک بار باز کنید تا مطمئن شوید فایل فشرده مشکلی ندارد و اطلاعات را به شما برمی گرداند. همچنین در صورت رمزگذاری فایل فشرده مراقب فراموشی رمز عبور و از دست رفتن اطلاعات تان باشید. بعد از رایت هر سی دی یا دی وی دی حاوی نسخه پشتیبان، آن را بر روی یکی دو کامپیوتر تست کنید تا اطلاعات روی آن به راحتی قابل خواندن و کپی کردن روی سیستم باشند. نسخه پشتیبان فایل ها و پایگاه داده سایت تان را یک بار بر روی کامپیوتر تان نصب کنید تا از سلامت و کارکرد شان اطمینان یابید.

راه های فراوانی برای تست نسخه های پشتیبان است که بسته به نوع اطلاعات و شیوه پشتیبان گیری، باید به آن بپردازید. در اینجا تنها به چند شیوه مهم و معمول کنترل سلامت نسخه های پشتیبان اشاره کردیم.

۶- برای پشتیبان گیری آنلاین رایگان، از چند سرویس به صورت همزمان استفاده کنید.
پشتیبان گیری آنلاین یکی از امن ترین و راحت ترین شیوه های تهیه نسخه پشتیبان از اطلاعات مهم و ارزشمند است. اما دو محدودیت باعث ایراد در استفاده از آنها می شوند. یکی اینکه حجم رایگان ارائه شده توسط آنها محدود و در حد چند گیگابایت است که شما را با مشکل کمبود جا برای نگهداری فایل های پشتیبان روبرو می سازد. و دیگری هزینه بالا و مشکلات پرداخت پول برای استفاده از سرویس های غیر رایگان حجیم این سایت ها است.

پیشنهاد ما عضویت در چند سرویس مختلف و دسته بندی هر یک از آنها برای پشتیبان گیری از بخش خاصی از اطلاعات تان است. این کار ممکن است در شروع دردسرهایی به همراه داشته باشد، اما در عمل فضای ذخیره سازی قابل توجهی را به صورت رایگان برای تان فراهم می آورد. مثلا می توانید دراپ باکس را به فایل های متنی و قراردادهای مهم اختصاص دهید. اسکای درایو مایکروسافت را که حجم فراوانی در اختیارتان می گذارد ولی محدودیت حجم هر فایل را دارد، به نگهداری نسخه ای از عکس های دوربین دیجیتال تان اختصاص دهید. زیرا طی چند سال تعداد بسیار زیادی عکس روی کامپیوترتان جمع خواهد شد که هر کدام به تنهایی حجم کمی دارند.

خوشبختانه برای دسته بندی و انجام این کار دست شما کاملا باز است و تعداد زیادی سرویس رایگان می توانید بیابید که برای پشتیبان گیری اختصاصی اطلاعات کافی به نظر می رسند.

۷- نسخه های مختلف فایل های تان را نگهداری کنید.
شما روزانه از اطلاعات کاری روزمره و مهم تان پشتیبان می گیرید. به صورت هفتگی یا ماهانه هم تمام هاردتان را نسخه برداری کرده و بک آپ آن را در جای امنی نگه می دارید. اما در خصوص اتفاقاتی که در طول روز برای فایل های تان می افتد چه فکری کرده اید؟

بهتر است که هنگام کار روی فایل ها، فعالیت تان را مرحله بندی کرده و بعد از اتمام هر مرحله، کار را بر روی کپی فایل کامل مرحله قبل ادامه دهید. با این کار شما یک فایل کامل از هر مرحله دارید که کارهای مرحله بعد روی آن اعمال نشده اند. هر لحظه که متوجه اشتباهی در یکی از مراحل شوید، لازم نیست تمام کار روزتان را دور ریخته و از ابتدا با نسخه پشتیبان روز قبل شروع کنید. بلکه نسخه ای از مرحله قبل تر را در اختیار دارید.

مثلا وقتی در حال کد نویسی سایت هستیم، بهتر است هر امکانی را که اضافه می کنیم و تست آن را به اتمام می رسانیم، فایل های اصلی یا کل پوشه را در جایی کپی کنیم و آن را با عدد یک شماره گذاری کنیم. بعد از اتمام کار قابلیت بعدی، دوباره نسخه ای از سایت را در پوشه شماره دو ذخیره می کنیم. البته این یک شیوه سریع و ساده محسوب می شود اگر یک برنامه نویس حرفه ای باشید احتمالا راه های حرفه ای تر مانند نرم افزارهای کنترل ورژن را می شناسید.

می خواهیم عکس میهمانی تولد پارسال را کمی ویرایش کرده و پس از اصلاح رنگ آن را درون یک قاب برگ درختی زیبا قرار داده و چاپ کنیم. ابتدا یک کپی از اصل عکس ایجاد کرده و آن را birthday1 نام گذاری می کنیم. بعد از اینکه ویرایش و حذف زوائد صورت گرفت، از birthday1 کپی ایجاد کرده و آن را birthday2 می نامیم و اصلاح رنگ را بر روی این عکس انجام می دهیم. همینطور نسخه های مختلف از عکس ایجاد کرده و کار را به اتمام می رسانیم.

بعد از اینکه کار را به اتمام رساندید و از نتیجه آن اطمینان کامل داشتید، می توانید نسخه های قبلی که همان روز ایجاد کرده اید را حذف کنید و تنها فایل نهایی را در نسخه پشتیبان آن روزتان نگه دارید. البته می توان همه این نسخه های کپی را هم در پشتیبان گیری روزانه جای داده و آنها را نگه داشت. زیرا ممکن است روزی دوباره بخواهید در برخی از مراحل کار تغییراتی ایجاد کنید که این فایل های شماره گذاری شده کمک بزرگی خواهند بود.

۸- تا حد امکان نسخه چاپی فایل ها را هم نگه دارید.
ممکن است کمی خنده دار به نظر برسد، اما شاید روزی برسد که حاضر باشید به جای کدنویسی دوباره یک پروژه، زحمت تایپ و بازنویسی چند صد خط کد را از روی کاغذ به خودتان بدهید. یا اینکه به جای وقت گذاشتن برای نوشتن یک متن سخنرانی یا قرارداد تجاری، آن را از روی کاغذ تایپ کنید. پس تا جایی که امکان دارد، اسناد خیلی مهم متنی را علاوه بر نسخه پشتیبان دیجیتال، پرینت کرده و در جای امنی بایگانی کنید.

 http://darsnameh.com

درس ده - پشتیبان گیری از زندگی آنلاین- بخش سوم: شبکه های اجتماعی و اپلیکیشن های آنلاین

امروزه بخش بزرگی از زندگی ما دیجیتالی شده است و بر روی سایت ها، وبلاگ ها و شبکه های اجتماعی قرار گرفته است. بسیاری از شما ممکن است تمامی فایل های کاری تان را فقط روی ایمیل تان داشته باشید. یا عکس های میهمانی و اردو را تنها روی شبکه اجتماعی چون کلوب یا فیس بوک نگهداری کنید. برخی ممکن است اشعارشان را تنها در توییتر یا صفحه فیس بوک شان بنویسند و آنها را در هیچ جای دیگری نگه داری نکنند. یا اینکه احتمال دارد آلبوم عکس تان را فقط و فقط در فلیکر داشته باشید و در صورت حذف آنها، دیگر به چیزی دسترسی نداشته باشید. تعداد زیادی مثال های دیگر از این دست را می توان بر شمرد.

اما اگر این سایت ها و شبکه های اجتماعی دچار مشکلاتی چون هک شدن، سرقت اطلاعات و یا مسدود شدن توسط دولت گردند، آنگاه چه بلایی بر سر عکس ها، مطالب و فیلم هایی می آید که هیچ جای دیگر نسخه پشتیبانی از آنها ندارید؟ پس بهتر است هر از چند گاهی از اطلاعات تان در کلیه شبکه های اجتماعی چون فیس بوک، کلوب، توییتر و… پشتیبان گیری کنید، تا هنگام بروز مشکل برای آنها، نیازی به عزاداری برای اطلاعات از دست رفته نداشته باشید.

فیس بوک
دو سه سالی است که افراد و شرکت های مختلف برنامه های رایگان و غیر رایگان فراوانی برای پشتیبان گیری از فیس بوک به بازار عرضه کرده اند. نسخه پشتیبان این برنامه ها می تواند از گالری عکس شما تا همه اطلاعات تان در فیس بوک را شامل شود.

البته با توجه به نیاز کاربران، فیس بوک هم بیکار ننشسته و بخشی را برای پشتیبان گیری، به امکانات خود افزوده است. در اینجا ابتدا به شیوه پشتیبان گیری با خود فیس بوک پرداخته، و سپس به برخی از برنامه های جانبی مشهور برای این کار هم اشاره ای خواهیم داشت.

۱- مانند هر سایت دیگری، ابتدا وارد اکانت فیس بوک تان شوید.

۲- از منوی Account در سمت راست صفحه، گزینه Account Settings را انتخاب کنید.

۳- با این کار وارد صفحه My Account می شوید. اگر تب Settings فعال نبود بر روی آن کلیک کنید.

۴- در پایین صفحه در مقابل گزینه Download Your Information بر روی لینک Learn more کلیک کنید تا به صفحه دانلود اطلاعات اکانت تان منتقل شوید.

۵- حال بر روی دکمه سبز رنگ Download کلیک کنید تا پنجره دانلود باز شود.

در اینجا به شما گفته می شود که: «جمع آوری و آماده سازی تمامی عکس ها، دیوار نوشته ها، پیام ها و دیگر اطلاعات، ممکن است مدت زمانی طول بکشد. پس از انجام این کار، برای امنیت بیشتر یک بار هویت شما کنترل شده و سپس اجازه دانلود داده می شود.»

۶- برای شروع جمع آوری اطلاعات بر روی دکمه Download کلیک کنید.

۷- فیس بوک در همان پنجره به شما می گوید که پس از آماده کردن اطلاعات برای دانلود، از طریق ایمیل به شما اطلاع خواهد داد. با زدن دکمه Okay این صفحه را ترک کرده و به کارهای عادی تان بپردازید تا ایمیل را دریافت کنید. این کار ممکن است چند دقیقه تا چند روز به طول بیانجامد.

۸- وقتی فیس بوک فایل پشتیبان شما را آماده کند، ایمیلی حاوی یک لینک برای تان ارسال می شود. با کلیک بر روی این لینک، مستقیما به صفحه دانلود فایل پشتیبان فیس بوک تان منتقل می شوید.

۹- در این صفحه فیس بوک از شما می خواهد که برای تایید هویت تان، رمز عبور خود را در کادر Password وارد کنید. حال کافی است دکمه Continue را بزنید تا به صفحه پایانی دانلود منتقل شوید.

۱۰- در این صفحه فیس بوک به شما درباره اهمیت نگهداری این فایل در جای امن و مواظبت از آن اخطار داده و حجم تقریبی فایل را هم اعلام می کند. فقط می ماند زدن دکمه Download Now و شروع دانلود فایل پشتیبان فیس بوک بر روی کامپیوتر شما.

برنامه های جانبی پشتیبان گیری از فیس بوک:
الف: Archive Facebook: این ابزار، یک افزونه تجربی ویژه فایرفاکس است که نسخه ای از فیس بوک تان را روی کامپیوتر شما دانلود می کند. این افزونه می تواند هرگونه محتوایی را از فیس بوک شما استخراج کرده و بر روی هارد ذخیره کند.

ب: Facebook Photo Album Downloader: این هم یکی دیگر از افزونه های فایرفاکس برای پشتیبان گیری از فیس بوک است. با این تفاوت که تنها آلبوم های عکس شما یا دوستان تان را به صورت انتخابی دانلود کرده و روی سیستم تان ذخیره می کند.

ج: Backupify: این سرویس ابری از سرورهای آمازون استفاده کرده و به صورت دوره ای تمامی عکس ها، لیست دوستان، لینک ها، یادداشت ها، پیام ها و… را بر روی خود ذخیره می کند. البته نسخه رایگان این سرویس تنها ۲ گیگابایت فضا برای ذخیره سازی در اختیارتان می گذارد.

توییتر
اگر توییتر باز حرفه ای باشید ممکن است روزانه چند تا چند ده توییت ارسال کنید و تاکنون چند هزار توییت در اکانت خود داشته باشید. توییت ها هم معمولا عبارات و آدرس ها و عکس هایی هستند که آنقدر به آنها علاقه داشته اید که برای اشتراک گذاشتن شان وقت صرف کرده اید. اما اگر روزی اطلاعات توییترتان بر باد برود چه می کنید؟ فکر نمی کنید داشتن یک نسخه پشتیبان، حداقل نیاز یک کاربر توییتر باشد؟

برنامه BackupMyTweet به سهولت این کار را برای شما انجام داده و نسخه ای از توییت های تان را در قالب فایل XML ،PDF ،CSV یا JSON بر روی کامپیوترتان ذخیره می کند. برای استفاده از نسخه رایگان این سرویس، تنها کافی است توییتی را درباره استفاده تان از این سرویس ارسال کنید.

البته با پرداخت ۵ دلار سالیانه می توانید از امکاناتی چون پشتیبان گیری از لیست دوستان و فالورها، پشتیبان گیری از توییت های فالورها، یک گیگابایت فضای ذخیره سازی و پشتیبان گیری از توییت های مرتبط با موضوع خاص استفاده کنید.

برنامه The Archivist که تنها بر روی سیستم عامل ویندوز قابل نصب است، علاوه بر اینکه پشتیبان کاملی از توییت ها را روی کامپیوتر ذخیره می کند، امکان جستجو در آنها و ارائه آمار و نتایج به صورت نمودار را هم برایتان فراهم می کند.

کلوب
این شبکه اجتماعی را شاید بتوان یکی از موفق ترین سرویس دهندگان خدمات وب ۲ ایرانی نامید که طرفداران بسیار زیادی هم در میان کاربران فارسی زبان پیدا کرده است.

اما متاسفانه مانند بسیاری از سرویس های ایرانی از نقص های فراوانی رنج می برد که یکی از مهمترین آنها تهیه نسخه پشتیبان از اطلاعات کاربران است. البته شما به صورت دستی و با دردسرهای فراوان ممکن است موفق به تهیه نسخه پشتیبان از اطلاعات تان در این سرویس دهنده شوید. در هنگام استفاده از این سرویس به مشکلات امنیتی و قوانین حقوقی ایران هم توجه کنید.

فلیکر
بسیاری از کاربران حرفه ای وب از این سایت برای یافتن عکس های مورد نیاز و همچنین بایگانی و نمایش عکس هایشان استفاده می کنند. شاید حتی عکس هایی را روی آن ذخیره کرده باشند که در جای دیگری نسخه پشتیبانی از آن نداشته باشند.

یکی از برنامه های ساده و پرکاربرد برای پشتیبان گیری از فلیکر، FlickrEdit است که نرم افزاری بر پایه جاوا است. در این برنامه می توانید به گردش در عکس های فلیکرتان بپردازید، آنهایی را که می خواهید پشتیبان بگیرید علامت گذاری کنید، و در انتها آنها را بر روی هارد دیسک کامپیوتر ذخیره کنید.

این برنامه همچنین می تواند عکس های موجود در اکانت دوستان تان (Contacts) و همچنین عکس هایی را که به آنها علاقه داشته و با Favorite علامت گذاری کرده اید را هم بر روی کامپیوترتان ذخیره نماید.

نکته جالب بعدی این است که این نرم افزار به صورت خودکار، اطلاعات کامل عکس (Meta Information) را درون هدر IPTC عکس ذخیره می کند.

یکی دیگر از برنامه های کاربردی برای پشتیبان گیری از فلیکر، نرم افزار Flickr Backup است. این برنامه هم که بر پایه جاوا نوشته شده است، به راحتی عکس ها و پوشه های شما را بر روی هارد کامپیوتر ذخیره می کند. این برنامه همچنین به شما امکان می دهد که عکس های پشتیبان گرفته شده را مستقیما بر روی سی دی یا دی وی دی رایت کنید. یا اینکه آنها را درون پوشه هایی روی هاردتان دسته بندی کرده و فشرده کنید.

در کنار همه اینها اگر شما از سرویس های آنلاین دیگری هم استفاده می کنید، می توانید با کمی جستجو بفهمید که آنها هم امکان پشتیبان گیری از اطلاعات را در اختیارتان قرار می دهند یا نه.

گوگل کلندر
شاید برای کسانی که عادت به برنامه ریزی روزانه ندارند و یا برای این کار از همان روش قدیمی تقویم و سررسید های چاپی استفاده می کنند، این برنامه آنلاین گوگل چندان آشنا نبوده و نیازی به آن نداشته باشند. اما برای کسانی که همه کارهایشان را کامپیوتری کرده اند، گوگل کلندر حاوی زمان بندی تمام زندگی روزمره آنها است و از دست دادن اطلاعات آن باعث زیان و دردسر فراوانی خواهد شد. اما وقتی با دوره پشتیبان گیری درسنامه همراه می شوید، هیچ اطلاعاتی نباید گم شوند، پس بیاید تنها در ۶۰ ثانیه از تقویم گوگل تان پشتیبان بگیریم، شاید ۶۰ ثانیه بعدی شانس این کار را نداشته باشید:

۱- به آدرس https://www.google.com/calendar/b/0/render بروید.

۲- در ستون سمت چپ در انتهای لیست My calendars بر روی دکمه Settings کلیک کنید تا به صفحه تنظیمات تقویم تان منتقل شوید.

۳- در صفحه تنظیمات، بر روی لینک Export calendars در زیر نام تقویم های تان کلیک کنید. با این کار فایل فشرده ای (zip) بر روی کامپیوترتان ذخیره می گردد که حاوی تمامی کلندر یا تقویم های شما با فرمت ics است.

۴- این فایل فشرده را به همراه بقیه نسخه های پشتیبان در جای امنی نگهداری کنید.

گوگل داکس
برای افرادی که همیشه در سفر هستند یا اینکه مرتبا از چند کامپیوتر استفاده می کنند، بهترین جا برای انجام کارهای تایپی و نگهداری فایل های متنی شان، سرویس گوگل داکس (Google Docs) شرکت گوگل است. درست است که گوگل از بهترین سرورهای موجود در دنیا بهره می برد و خطر چندانی اطلاعات تان را تهدید نمی کند، اما هیچ گاه کار از محکم کاری عیب نمی کند. برای پشتیبان گیری از محتویات گوگل داکس این مراحل را دنبال کنید:

۱- به صفحه https://docs.google.com بروید.

۲- در ستون سمت چپ گزینه All Items را انتخاب کنید.

۳- موس را بر روی نام اولین فایل موجود در لیست ببرید. در سمت راست آن لینکی با نام Actions ظاهر می شود. بر روی آن کلیک کنید.

۴- بر روی گزینه Download… کلیک کنید تا پنجره مربوط به آن باز شود.

۵- در پنجره باز شده تب All items را انتخاب کنید.

۶- در این مرحله گوگل به شما اجازه می دهد که برای دانلود هر نوع از فایل های موجود در گوگل داکس، پسوند مورد نظرتان را انتخاب کنید. برای مثال فرمت مایکروسافت ورد یا پی دی اف برای فایل های متنی و فرمت مایکروسافت اکسل را برای فایل های صفحه گسترده (Spreadsheet) انتخاب کنید. حال دکمه Download را بزنید. با این کار فایل فشرده ای بر روی کامپیوترتان ذخیره می گردد که حاوی تمامی فایل های ذخیره شده روی گوگل داکس تان است.

گوگل ریدر
یکی از سرویس های پرطرفدار گوگل در بین وبگردها و صاحبان سایت ها و وبلاگ ها گوگل ریدر است. پشتیبان گیری از تمام محتویات موجود در اکانت گوگل ریدر یک فرد هم کاری سخت و تا حدی غیر ممکن به نظر می رسد. اما می توانید از لیست سایت ها و وبلاگ هایی که به عضویت فید آنها درآمده اید یا لیست افرادی که مطالب اشتراکی شان را دنبال می کنید، نسخه پشتیبانی تهیه کنید. تنها کاری که لازم است انجام دهید، تهیه یک خروجی OPML از کل لیست اشتراک های تان است تا بعدا به راحتی آن را در اکانت گوگل ریدر خودتان یا فرد دیگری اضافه کنید.

۱- به صفحه http://www.google.com/reader بروید.

۲- بر روی مثلث کوچک روبروی عبارت Subscriptions در ستون سمت چپ کلیک کنید.

۳- از لیست باز شده گزینه Manage Subscriptions را انتخاب کنید تا به صفحه تنظیمات اشتراک ها وارد شوید.

۴- تب Import/Export در بالای صفحه را انتخاب کنید.

۵- در پایین صفحه بر روی لینک Export your subscriptions as an OPML file کلیک کنید تا تمام لیست اشتراک های شما بر روی کامپیوتر تان ذخیره شوند.

اطلاعات شما به فایل های روی کامپیوترتان خلاصه نمی شود. فراموش نکنید که از بخش های مهم زندگی آنلاین تان هم پشتیبان گیری کنید.

  http://darsnameh.com

درس نه - پشتیبان گیری از زندگی آنلاین- بخش دوم: سایت ها و وبلاگ های اختصاصی

توجه: این درس مخصوص کسانی است که بر روی هاست شخصی شان سایت یا وبلاگ دارند. در صورتی که شما از سایت یا وبلاگ شخصی استفاده نمی کنید می توانید این درس را نادیده بگیرید.

اگر یک وب سایت دارید یا روی هاست شخصی تان وبلاگ راه اندازی کرده اید بسیار مهم است که به صورت مرتب از اطلاعات تان پشتیبان بگیرید. معمولا اکثر افراد با وعده شرکت های هاستینگ در مورد پشتیبان گیری خودکار ساعتی از اطلاعات، فریب می خورند و دیگر خودشان به فکر نگهداری از اطلاعات شان نیستند.

شرکت های سرویس دهنده خدمات هاست و دامنه غیر رایگان معمولا از سرورها و کامپیوترهای نسبتا مطمئنی استفاده می کنند و علاوه بر این ادعا می کنند که به صورت ساعتی و روزانه از اطلاعات روی کامپیوترهایشان پشتیبان می گیرند.

اما لازم است بدانید که این ادعای شرکت های هاستینگ همیشه هم درست نیست و واقعا در این مورد نمی توانید اطمینان کامل داشته باشید. اگر باورتان نمیشود کافی است صبر کنید تا روزی که وب سایت تان به هر دلیلی از کار افتاد و از شرکت هاستینگ درخواست می کنید پشتیبان روز قبل سایت تان را به شما بدهد. وقتی که با فاجعه روبرو شدید، متوجه می شوید که در سایت بعدی تان باید همیشه از اطلاعات پشتیبان گیری کاملی بکنید!

احتمال وقوع حادثه برای اطلاعات روی سرورهای این شرکت ها کمتر است و بسیاری از آنها نسخه های پشتیبان نسبتا مطمئنی دارند. اما هیچ گاه به صورت ۱۰۰ درصد نمی توان به سایت های غیر رایگان هم اعتماد کرد. پس بهترین کار این است که از این اطلاعات تان هم طبق برنامه زمانی مشخص پشتیبان گیری را انجام دهید.

در این درس به صورت خلاصه به شیوه پشتیبان گیری از کل داده های سایت می پردازیم. به طور کلی و معمولا شما سه نوع اطلاعات روی وب سایت شخصی تان نگهداری می کنید:

۱- فایل ها

۲- پایگاه های داده (دیتابیس ها)

۳- ایمیل ها (اکانت های ایمیل شخصی)

دسترسی شما به فضای هاست معمولا از طریق برخی برنامه های مدیریتی ویژه چون سی پنل و پلسک ممکن می شود. در این بخش به دلیل فراگیر بودن Cpanel، به آموزش پشتیبان گیری کامل سایت با استفاده از این رابط کاربری می پردازیم.

فایل های مربوط به همه برنامه های مدیریت محتوا از قبیل جوملا، دروپال، وردپرس، موویبل تایپ و غیره، همه به یک شکل بر روی هاست نگه داری می شوند. تقریبا تمام این برنامه ها از یک سری فایل و یک یا چند دیتا بیس تشکیل شده اند. پس بدون توجه به شیوه برنامه نویسی و راه اندازی سایت یا وبلاگ و برنامه های مدیریت محتوای مورد استفاده، در سی پنل می توانید از سایت/وبلاگ تان پشتیبان بگیرید.

شیوه نخست: این است که با استفاده از ابزار پشتیبان گیر سی پنل، به صورت یکجا از تمامی محتویات درون هاست از قبیل فایل ها و عکس های مربوط به سایت به همراه دیتابیس و ایمیل ها پشتیبان می گیرید. با این کار یک فایل فشرده بر روی هاست در اختیار شما قرار می گیرد که حاوی همه چیز است. می توانید آن را دانلود کرده و کپی های امنی در محل های مختلف نگهداری کنید.

۱- پس از ورود به صفحه کنترل هاست، دکمه Backup Wizard را در صفحه اصلی سی پنل یافته و روی آن کلیک کنید.

۲- در صفحه ای که باز می شود، بر روی عبارت Backup درون تب Backup/Restore کلیک کنید.

۳- در صفحه جدید بر روی لینک Full Backup کلیک کنید.

۴- حال تنها کار لازم، این است که محل ذخیره سازی فایل پشتیبان را مشخص کنید. در این مرحله همچنین می توانید ایمیلی را به برنامه بدهید تا به محض اتمام پشتیبان گیری، شما را مطلع کند.

در کادر مربوط به Backup Destination محل ذخیره فایل پشتیبان را انتخاب کنید. معمولا همان گزینه home Directory بهترین محل ذخیره سازی است.

در کادر خالی جلو عبارت Email Address آدرس ایمیل تان را وارد کنید تا اتمام عملیات پشتیبان گیری را به شما اطلاع دهد. یا اینکه با انتخاب دکمه رادیویی کنار عبارت Do Not Send email notification of backup completion، به سی پنل بگویید که نیازی به اطلاع رسانی از طریق ایمیل نیست.

۵- حال تنها باید دکمه Generate Backup را کلیک کرده و منتظر اتمام پشتیبان گیری از سایت باشید.

۶- پس از اتمام کار، نسخه پشتیبان آماده شده را از طریق دکمه Backups در صفحه اول و کلیک روی دکمه Download or Generate a Full Website Backup، یا برنامه های FTP، بر روی کامپیوترتان دانلود کنید.

در این موارد بسته به تعداد فایل ها و ایمیل هایتان ممکن است حجم فایل پشتیبان بسیار بزرگ باشد و دانلود آن زمان زیادی ببرد. بعد از دانلود فراموش نکنید که فایل زیپ را باز کنید و اطمینان حاصل کنید که پشتیبان ها درست هستند.

شیوه دوم: شامل پشتیبان گیری مجزای فایل و دیتابیس است. در این روش شما از ایمیل ها پشتیبان گیری نمی کنید. ولی نیاز به دانلود حجم کمتری دارد. شما تنها فایل های مرتبط با سایت را بر روی سیستم خود دانلود کرده و پشتیبان می گیرید و کاری به تمامی فایل های پیش فرض موجود بر روی هاست ندارید. البته در این روش علاوه بر دانلود فایل ها، باید به صورت جداگانه دیتابیس (پایگاه داده) سایت را هم ذخیره کنید.

بهترین راه انجام این کار استفاده از برنامه FTP نصب شده بر روی کامپیوترتان است. در بسیاری از هاست ها تنها کافی است فایل های درون پوشه Public_html را دانلود کنید، تا به تمامی اطلاعات سایت دسترسی داشته باشید. در اغلب موارد تمام فایل های سایت درون این پوشه قرار دارند.

حال تنها پشتیبان گیری و دانلود دیتابیس سایت می ماند. این کار را می توانید از طریق دکمه PHPMyAdmin در صفحه اول سی پنل انجام دهید.

۱- ابتدا شما نیاز به یک اکانت FTP بر روی هاست دارید. در صفحه اول سی پنل گزینه FTP Accounts را پیدا کرده و روی آن کلیک کنید.

۲- در کادرهای موجود، به ترتیب نام کاربری، رمز عبور، تکرار رمز عبور، پوشه یا دایرکتوری که می خواهید به آن دسترسی داشته باشید و میزان ترافیک مجاز برای دانلود و آپلود کردن با این اکانت را انتخاب کنید.

سعی کنید رمز عبورتان تا حد ممکن مشکل و امن باشد، نوار رنگی زیر کادر تکرار رمز عبور، میزان امنیت رمز عبور انتخابی تان را نشان می دهد. قبلا در دوره «مبانی امنیت در کامپیوتر و اینترنت» در مورد انتخاب یک رمز عبور امن و مشکل به صورت مفصل صحبت کرده‌ایم.

اگر اکانت را برای پشتیبان گیری می سازید، در کادر Directory چیزی ننویسید. اگر به صورت خودکار نام کاربری تان در آن ثبت شد، پاکش کنید. همچنین در کادر Quota هم سقفی برای ترافیک معین نکنید و عبارت Unlimited را انتخاب کنید.

۳- حال دکمه Create FTP Account را بزنید تا اکانت FTP مورد نیازتان ساخته شود.

۴- اکنون تنها کافی است با یک برنامه اف تی پی (FTP Client) مانند FileZilla از روی کامپیوترتان به هاست سایت متصل شده و پوشه public-html را به صورت کامل دانلود کنید، تا نسخه پشتیبان کاملی از فایل های تان داشته باشید. بسته به تعداد فایل ها این کار ممکن است مدت زیادی (چندین ساعت) طول بکشد. چون در این روش فایل ها تک تک دانلود می شوند و یک فایل زیپ کلی را دانلود نمی کنید. اما مزیت اش این است که اگر فایل در مسیر مشکل پیدا کند و صحیح دانلود نشود نرم افزار اف تی پی به شما هشدار می دهد و تقریبا اطمینان دارید که فایل های دانلود شده سالم هستند (‌در حالی که در دانلود پشتیبان های زیپ شده ممکن است با فایل های خراب یا ناقص روبرو بشوید).

هشدار امنیتی: FTP روش خوبی برای دانلود فایل های سایت به حساب می آید اما باید بدانید که تمام اطلاعات در این روش به صورت متنی در مسیر تبادل می شود و این شامل نام کاربری و رمز عبور FTP هم می شود. بنابراین در صورتی که یک هکر یا سارق اطلاعات در مسیر باشد می تواند رمز عبور یا اطلاعات شما را سرقت کند. هرگز در مکان های عمومی یا شبکه های بی سیم عمومی از اف تی پی استفاده نکنید. نوع دیگری از اتصال به نام SFTP وجود دارد که اطلاعات را به صورت رمزنگاری منتقل می کند اما سرعت کمتری دارد و البته در تمام سرویس های هاستینگ در دسترس نیست.

۵- برای پشتیبان گیری از دیتابیس سایت، به صفحه اول سی پنل برگشته و بر روی دکمه phpMyAdmin کلیک کنید.

۶- از ستون سمت چپ، دیتابیس مربوط به وب سایت تان را بیابید و بر روی آن کلیک کنید. با این کار جدولی حاوی تمامی بخش ها و مطالب سایت تان باز می شود. البته این جدول چندان قابل درک نبوده و به صورت کد و عبارات خاص است.

۷- در صفحه جدیدی که باز می شود، تب Export را از منوی بالای صفحه پیدا کرده و آن را باز کنید.

برای دیدن تصویر در اندازه بزرگتر، بر روی عکس کلیک کنید.

۸- مواظب باشید که هیچ یک از تنظیمات درون این صفحه را بدون آگاهی تغییر ندهید. تنها کافی است در کادر Save as file در پایین صفحه، مقابل عبارت Compression گزینه gZipped را انتخاب کرده و دکمه Go را کلیک کنید.

۹- بسته به مرورگر مورد استفاده، دانلود نسخه فشرده دیتابیس بر روی سیستم تان آغاز می شود، یا اینکه از شما محل ذخیره سازی را سوال کرده و سپس کارش را شروع می کند.

حال شما نسخه کاملی از فایل ها و دیتابیس سایت تان در اختیار دارید. تنها می ماند انتخاب شیوه صحیح برای نگهداری و کپی برداری نسخه پشتیبان سایت و فراموش نکردن پشتیبان گیری دوره ای از سایت، که در گذشته هم به آن اشاره کرده ایم.

روش سوم: پشتیبان گیری با پلاگین ها و ماژول های CMS. وب سایت یا وبلاگ شما به احتمال زیاد با یک نرم افزار مدیریت محتوا مانند جوملا، وردپرس، دروپال و… کار می کند. هر کدام از این نرم افزارها دارای پلاگین های مخصوصی هستند که به شما اجازه می دهد از سایت تان پشتیبان گیری کنید. بعضی از آنها فقط از دیتابیس پشتیبان گیری می کنند و برخی یک پشتیبان کامل از فایل ها و دیتابیس به شما تحویل می دهند. استفاده از این پلاگین ها معمولا راحت تر از پشتیبان گیری به دو روش قبلی است. شما می توانید بسته به سیستمی که مورد استفاده قرار می دهید یکی از پلاگین های مناسب را انتخاب نموده و از آن استفاده کنید.

پشتیبان را امتحان کنید: حالا شما با یکی از روش های گفته شده از سایت تان پشتیبان گرفته اید. اما این کافی نیست. توصیه می کنیم حتما آن را به طور کامل بررسی و امتحان کنید که همه چیز درست باشد. می توانید یک نسخه از سایت را روی کامپیوتر شخصی تان راه اندازی کنید. این به شما نشان می دهد که آیا پشتیبان دیتابیس به صورت کامل دانلود شده یا نه؟ راه اندازی وب سایت یا وبلاگ بر روی کامپیوتر شخصی نیاز به راه اندازی وب سرور و برخی امکانات دیگر دارد که موضوع این دوره آموزشی نیست. اما پیش فرض ما این است که اگر دارای سایت یا وبلاگ شخصی هستید به احتمال زیاد با این کار آشنا هستید.

  http://darsnameh.com

درس هشت - پشتیبان گیری از زندگی آنلاین- بخش اول: وبلاگ ها

هر یک از ما علاوه بر اطلاعاتی که بر روی کامپیوتر، موبایل و دیگر گجت های دم دستی مان داریم و باید از آنها مراقبت کنیم، اطلاعاتی هم به صورت آنلاین در سایت ها، وبلاگ ها، ایمیل ها و شبکه های اجتماعی مختلف داریم. بسته به شیوه استفاده ما از فضای آنلاین و زمینه کار و فعالیت مان، ممکن است بسیاری از این اطلاعات آنلاین منحصر به فرد بوده و هیچ پشتیبان و جایگزینی هم نداشته باشند.

هر چند که معمولا برای اطلاعات آنلاین مشکلاتی مانند آتش سوزی و… پیش نمی آید، اما علی رغم امنیت و ماندگاری بالای سرورهای سرویس دهنده، در فضای آنلاین هم خطراتی چون هک شدن اکانت، هک شدن سرور، نابودی اطلاعات روی سرور و… اطلاعات آنلاین ما را تهدید می کند. پس در کنار پشتیبان گیری آنلاین از اطلاعات آفلاین در دسترس مان، از پشتیبان گیری آفلاین از اطلاعات آنلاین هم نباید غفلت کنیم.

جالب است که اینطور به نظر می رسد که تعداد افرادی که اطلاعات آنلاین شان را از دست می دهند از تعداد کسانی که اطلاعات روی کامپیوتر شخصی شان را از دست می دهند بیشتر است! شاید به خاطر این است که افراد معمولا به این موضوع فکر نمی کنند که ممکن است ناگهان تمام وبلاگ و نوشته هایشان را از دست بدهند یا اینکه کل وب سایت شان ناگهان پاک شود. در حالی که خطر بیشتری این قبیل سرویس ها را تهدید می کند. موضوع فقط سوختن هارد سرور یا هک شدن نیست. در موارد زیادی شما یک تغییر فنی کوچک در وبلاگ یا وب سایت تان می دهید و باعث خرابی دیتابیس می شوید. به گونه ای که دیگر قادر به درست کردنش نیستید. به همین راحتی چند سال زحمات تان را بر باد می دهید. از طرف دیگر فکر می کردید که از وبلاگ تان پشتیبان گیری می کردید. سراغ آنها می روید اما متوجه می شوید که فایل های بک آپ کار نمی کنند و در عمل هیچ چیزی را در اختیار ندارید. باورتان نمی شود که ما تا به حال با چند نفر وبلاگ نویس و مدیر وب سایت برخورد کرده ایم که با این سناریو مواجه شده اند.

درباره پشتیبان گیری از اکانت های ایمیل در دوره «استاد بزرگی ایمیل و جیمیل» به صورت مفصل صحبت کردیم و قصد تکرار مکررات را نداریم. در این درس در سه بخش مجزا به کلیات پشتیبان گیری از وبلاگ، سایت ها و شبکه های اجتماعی می پردازیم.

وبلاگ ها
با توجه به تعدد سرویس های وبلاگ نویسی ایرانی و خارجی، امکان پوشش همه آنها را نداریم. اما در اینجا به برخی از مهمترین آنها می پردازیم و امکان پشتیبان گیری از آنها را بررسی می کنیم. مهم این است که شما به این مبانی توجه کنید و روش دقیق و کاملش را در سرویس دهنده ای که استفاده می کنید پیدا کنید.

نکته: پشتیبان گیری از وبلاگ فعال روی سرویس دهندگان ایرانی، از دیدگاه دیگری هم اهمیت می یابد که ممکن است در خصوص سرویس های خارج از ایران چندان مورد توجه نباشد. و آن هم بسته شدن و پاک شدن وبلاگ شما با دستور مقامات دولتی و یا حتی به صورت خودسرانه توسط سرویس دهندگان وبلاگ است. پس قبل از پرداختن به پشتیبان گیری از وبلاگ ها، توصیه موکد داریم که از سرویس های ایرانی استفاده نکنید.

۱- Blogger
این سرویس دهنده یکی از مطمئن ترین، قدیمی ترین و شناخته شده ترین سایت های ارائه دهنده فضای ذخیره و نام رایگان برای وبلاگ نویسی است که در ایران هم به خوبی شناخته شده است.

خوشبختانه این سرویس در کنار خدمات جالب، امنیت و قابلیت اطمینان بالا، امکان پشتیبان گیری از کلیه نوشته ها و کامنت های وبلاگ تان را به راحتی فراهم می کند. جالب تر اینکه امکان بازیابی اطلاعات را هم بر روی آن دارید. بازیابی اطلاعات هنگامی کاربرد دارد که بخواهید آرشیو وبلاگ قدیمی تان را به وبلاگ جدید منتقل کنید و یا اینکه از سرویس دهنده دیگری به بلاگر کوچ کنید.

امکان Import و Export در این سایت به راحتی از طریق تب Settings در داشبورد بلاگر قابل دسترسی است. با استفاده از دکمه Export Blog به آسانی نسخه پشتیبان کاملی از وبلاگ تان را بر روی هارد کامپیوتر خواهید داشت. این پشتیبان که شامل مطالب نوشته شده و نظرات هر یک از این مطالب است، به صورت یک فایل با پسوند XML بر روی کامپیوترتان ذخیره خواهد شد. که بعدا قابل بازیابی و ثبت در وبلاگ دیگری است.

۲- Wordpress
وردپرس علاوه بر اینکه یکی از برنامه های مدیریت محتوای (CMS) پرکاربرد است، یک سرویس وبلاگ نویسی رایگان هم بر پایه این برنامه مدیریت محتوا راه اندازی کرده است.

اگر وبلاگ شما هم بر روی این سرویس با آدرس wordpress.com است، به راحتی و در یک چشم بر هم زدن می توانید نسخه پشتیبانی از مطالب و کامنت های وبلاگ تان تهیه کنید.

برای این کار تنها کافی است که از منوی Tools گزینه Export را انتخاب کنید. آنگاه در صفحه اکسپورت، گزینه All Authors را انتخاب کرده و دکمه Download Export File را بزنید تا نسخه پشتیبان وبلاگ تان با پسوند XML بر روی کامپیوتر ذخیره گردد.

اگر هم زمانی به بازیابی فایل پشتیبان نیاز پیدا کردید، تنها کافی است از منوی Tools گزینه Import و سپس Wordpress را کلیک کرده و فایل پشتیبان را انتخاب کنید. آنگاه به راحتی و با زدن دکمه Upload file and import تمامی اطلاعات وبلاگ به حالت قبلی بر می گردند.

۳- بلاگفا
متاسفانه در سرویس های ایرانی، نه از پشتیبانی موثر و صحیح خبری است و نه امکانات به شکل قابل قبولی ارائه می گردد. سایت بلاگفا در قسمت «دیگر امکانات» گزینه «تهیه نسخه پشتیبان» را قرار داده است. اما این لینک تنها مطالب وبلاگ تان را درون یک فایل متنی با پسوند doc بر روی کامپیوتر ذخیره می کند و حتی در خود سیستم بلاگفا هم امکان استفاده مجدد از آن را ندارید. تنها در هنگام بروز مشکل، می توانید به صورت دستی و تک تک اقدام به ثبت دوباره پست هایتان کنید. کامنت ها، لینکدونی و دیگر بخش ها هم در صورت بروز مشکل به صورت کامل حذف می شوند.

در صورتی که به نسخه پشتیبان کاملی از وبلاگ تان در بلاگفا برای روز مبادا نیاز دارید، یا قصد مهاجرت به دیگر سیستم های وبلاگ نویسی را دارید، پیشنهاد می کنم به جستجو در گوگل بپردازید. برخی وبلاگ ها و سایت ها روش های جالب و کاربردی برای بک آپ گیری (یا پشتیبان گیری) از وبلاگ در بلاگفا ابداع کرده اند.

۴- پرشین بلاگ
این سرویس دهنده خیال خودش را راحت کرده و حتی یک فایل متنی خشک و خالی هم از وبلاگ تان به شما نمی دهد.

۵- میهن بلاگ
خوشبختانه این سرویس بیش از بقیه به فکر وبلاگ نویسان ایرانی بوده و بخشی را برای تهیه نسخه پشتیبان پیش بینی کرده است. شما با انتخاب بازه زمانی، طبقه بندی و نویسندگان می توانید مطالب تان را در قالب یک فایل XML که بسیاری از سرویس های وبلاگ نویسی آن را پشتیبانی می کنند، بر روی کامپیوتر ذخیره کنید.

نکته: لازم است بعد از پشتیبان گیری بررسی کنید که آیا فایل شما به درستی کار می کند یا نه؟ در مورد وبلاگ ها می توانید یک وبلاگ تست با دسترسی محدود ایجاد کنید و فایل پشتیبان را در آن Import کنید. اگر تمام مطالب و نوشته ها به درستی وارد شد، می توانید اطمینان حاصل کنید که پشتیبان شما به درستی تهیه شده و کار می کند. این مرحله را فراموش نکنید.

  http://darsnameh.com

درس هفت - پشتیبان گیری از تلفن همراه

یکی دیگر از مباحث مهم پشتیبان گیری که معمولا هم مورد توجه ما قرار نمی گیرد، تهیه نسخه پشتیبان از اطلاعات تلفن همراه مان است. اکثر شما از اطلاعات کامپیوتر و لپ تاپ بک آپ های مناسب و به روزی تهیه کرده و در محل های مطمئن نگه داری می کنید. حتی برخی به یک شیوه پشتیبان گیری قانع نیستند و از چند روش متفاوت برای اطمینان بیشتر استفاده می کنند. اما چند نفر از شما نسخه پشتیبان مناسبی از اطلاعات تلفن های همراهش در اختیار دارد؟

در اولین نظر ممکن است بگویید که مگر من چه اطلاعات مهمی روی گوشی ام دارم که نیاز به تهیه نسخه پشتیبان داشته باشم! کمی دقت کنید، در صدر این لیست اطلاعات تماس و شماره های ذخیره شده روی گوشی تان هستند. توجه کرده اید که چقدر زمان صرف جمع آوری و تکمیل دفترچه تلفن گوشی تان شده و در صورت از بین رفتن آن، چه میزان وقت، هزینه و تلاش برای تشکیل دوباره آن لازم دارید؟ در مورد یادداشت های روزانه، آدرس ها، شماره حساب های بانکی و دیگر مواردی که در حافظه گوشی ذخیره کرده اید، چه می گویید؟ عکس ها، قرارهای ملاقات، آهنگ ها، ویدیوها و… هم از این قاعده مستثنی نیستند.

به نظر می رسد که پشتیبان گیری از موبایل، خیلی مهم تر از آن چیزی است که فکر می کردیم. موبایل تان گم می شود، به سرقت می رود، توسط مایعات آسیب می بیند، زمین می خورد و می میرد و هزار و یک اتفاق دیگر که همواره در کمین آن نشسته اند. پس تا دیر نشده زودتر دست به کار شوید.

پشتیبان گیری از موبایل ها (به خصوص تلفن های همراه هوشمند) به شیوه های متعددی به صورت آنلاین (روی کلود) و آفلاین (بر روی کامپیوتر خودتان) قابل انجام است. در این درس ابتدا به اختصار پشتیبان گیری از تلفن های همراه معمولی را مطرح می کنیم و پس از آن به سراغ سیستم عامل های مختلف اسمارت فون ها می رویم.

پشتیبان گیری از اطلاعات در موبایل های فاقد سیستم عامل هوشمند
یکی از ساده ترین شیوه های بک آپ گیری در بسیاری از موبایل ها، استفاده از برنامه های مدیریتی ویژه آن موبایل است. این برنامه ها معمولا هنگام خرید در بسته بندی دستگاه موجود هستند. البته نکته اینجا است که موبایل های ارزان قیمت، اغلب بدون کابل اتصال به کامپیوتر عرضه می شوند و شما باید آن را جداگانه خریداری کنید.

البته یکی از ایرادهای استفاده از این برنامه ها، این است که معمولا نسخه پشتیبان را با فرمت خاصی که فقط خودشان می توانند بخوانند، ذخیره می کنند. یعنی اینکه شما از این پشتیبان فقط بر روی همین موبایل یا موبایل هایی مانند آن می توانید استفاده کنید. انتقال اطلاعات نسخه پشتیبان به موبایل ساخت دیگر کارخانه ها کاری دشوار و گاهی اوقات غیرممکن است.

یکی دیگر از شیوه های پشتیبان گیری که معمولا فقط از دفترچه تلفن بک آپ می گیرد، استفاده از رابط های ویژه سیم کارت و اتصال آنها به کامپیوتر است. این نوع بک آپ معمولا قابل انتقال به اغلب برندهای تلفن همراه است. قبل از انجام این کار، ابتدا مطمئن شوید که همه شماره تلفن ها از حافظه گوشی به سیم کارت کپی شده اند، تا نسخه پشتیبان شما شامل همه شماره تلفن های ذخیره شده تان باشد. اگر هم تعداد شماره های شما اینقدر است که در سیم کارت جا نمی شوند، می توانید به صورت مرحله ای کار انتقال از گوشی و کپی کردن روی کامپیوتر را انجام دهید.

نکته: بهترین فرمت پشتیبان گیری از شماره تلفن ها، تولید یک فایل CSV است. زیرا این فرمت به گونه ای است که تقریبا قابل بازیابی و استفاده در تمامی تلفن های همراه است. حتی شما می توانید آن را به اکانت جیمیل تان هم وارد کنید و شماره ها را با اطلاعات Contact جیمیل ادغام و همسان سازی کنید.

برای پشتیبان گیری از عکس ها هم می توانید آنها را با کابل USB یا از طریق بلوتوث به کامپیوترتان انتقال دهید. حال تنها کاری که می ماند، انتقال اطلاعات تماس، عکس ها، پیامک ها و دیگر موارد پشتیبان گیری شده بر روی یک ابزار مطمئن همچون CD، کول دیسک، هارد اکسترنال و یا فضای کلود است.

پشتیبان گیری از اطلاعات در تلفن های همراه هوشمند
تقریبا در تمامی تلفن های همراه هوشمند (تلفن هایی که دارای سیستم عامل مانند اندروید، iOS و ویندوز فون هستند) می توانید از برنامه پشتیبان گیری شرکت سازنده، سرویس های پشتیبان گیری آنلاین و برخی برنامه های کامپیوتری فراگیر برای این کار استفاده کنید. در این قسمت ابتدا به برنامه های مشترک بین برندهای مختلف اسمارت فون پرداخته و سپس سراغ شیوه های مهم پشتیبان گیری در سیستم عامل های مشهور موبایل می رویم.

الف: سرویس های پشتیبان گیری کلود
با توجه به استقبال فراوانی که از خدمات آنلاین در زمینه های مختلف شده است، پای این خدمات به دنیای موبایل ها و پشتیبان گیری از آنها هم باز شده است. در اینجا به معرفی برخی از سرویس های رایگان و کاربردی پشتیبان گیری کلود اطلاعات موبایل های هوشمند می پردازیم.

۱- Funambol:
این سرویس یکی از ساده ترین و با سلیقه ترین راه حل های پشتیبان گیری از موبایل است. خدمات این سایت رایگان و باز متن است. برای استفاده از آن، تنها لازم است در پورتال myFUNAMBOL اکانتی ساخته و اپلیکیشن مربوط به آن را روی موبایل تان نصب کنید. حال به شکل کاملا موثر و قابل قبولی نسخه ای از اطلاعات موبایل تان به سرورهای این سرویس منتقل شده و برنامه دائما در تماس با سرور بوده و اطلاعات با آن همسان سازی می شود.

نکته جالب این سرویس، امکان استفاده آن در دامنه وسیعی از موبایل های معمولی و اسمارت فون ها است. در این صفحه می توانید لیست موبایل هایی را که این برنامه پشتیبانی می کند، ببینید.

۲- جیمیل: در همه گوشی های مجهز به سیستم عامل اندروید، به راحتی می توانید دفترچه تلفن خود را با اکانت جیمیل تان همسان سازی کرده و نسخه ای از این اطلاعات را درون ایمیل تان داشته باشید. از این پس هر شماره ای که به گوشی اضافه شود، در اولین فرصت به لیست Contacts جیمیل هم افزوده می شود. در صورت اضافه کردن مشخصات در جیمیل، این تغییرات را روی گوشی تان هم خواهید داشت.

ب: پشتیبان گیری در سیستم عامل های مختلف موبایل
۱- Android
برای تهیه نسخه پشتیبان از شماره های تلفن و دیگر اطلاعات تماس، همسان سازی و اتصال موبایل به اکانت جیمیل یک راه مطمئن و کاربردی است که در بخش قبلی توضیح دادیم. شیوه دیگر هم استفاده از امکانات خود گوشی و نگهداری یک کپی از دفترچه تلفن بر روی کارت حافظه دستگاه است. این مورد را در Contact Menu خواهید یافت.

برخی گوشی های معمولی بعد از مدتی، پیغام می دهند که فضای نگهداری اس ام اس پر شده و باید برخی از آنها را پاک کنید. اما در اسمارت فون ها، بسته به حجم حافظه دستگاه و کارت حافظه آن، می توانید تعداد نامحدودی اس ام اس را نگه دارید. اما این قابلیت ایراداتی هم دارد. مثلا عدم محدودیت در تعداد اس ام اس ها باعث می شود شما اطلاعات مهمی را هم که به صورت پیامک دریافت کرده اید، در جای مطمئنی ثبت نکنید و آنها را در همان اینباکس پیامک ها نگهدارید. این کار، در صورت وقوع حادثه می تواند باعث دردسرهای فراوانی شود.

با استفاده از برنامه رایگان SMSBackup می توانید به راحتی و به صورت خودکار تمام اس ام اس های تان را به اکانت جیمیل تان منتقل کنید. این برنامه اس ام اس ها را به صورت ایمیل برای اکانت جیمیل تان ارسال می کند. در جیمیل می توانید با ساخت لیبل و فیلتر (به دوره استاد بزرگی ایمیل و جیمیل مراجعه کنید) نسخه پشتیبانی از تمامی اس ام اس ها را در جیمیل تان داشته باشید. تنها نکته مهم این است که برای استفاده از این اپلیکیشن، باید قابلیت IMAP را در صفحه تنظیمات جیمیل تان فعال کرده باشید.

تهیه نسخه پشتیبان از متن، عکس، ویدیو و آهنگ ها هم که بسیار ساده و مانند بسیاری موبایل های دیگر انجام می گیرد. تنها کافی است آنها را درون کامپیوتر یا یک حافظه جانبی گوشی، کپی کرده و سپس به یک ابزار نگهداری امن و قابل اطمینان منتقل کنید.

برای پشتیبان گیری از اپلیکیشن ها هم می توانید از برنامه مدیریت فایل Astro File Manager استفاده کنید که علاوه بر مدیریت فایل ها و پوشه ها، امکان تهیه پشتیبان از اپلیکیشن ها را هم دارد. البته اگر از اندروید ورژن ۲.۲ یا جدیدتر استفاده می کنید، می توانید به صورت خودکار اپلیکیشن ها از همان ابتدا را روی حافظه جانبی گوشی نصب کنید.

از هر یک از این دو روش که برای پشتیبان گیری اپلیکیشن ها استفاده کنید، در مرحله بعد می توانید به راحتی نسخه ای از اطلاعات حافظه جانبی را به کامپیوتر، کول دیسک یا هر ابزار مطمئن دیگری منتقل کرده و نگهداری کرد.

علاوه بر اینها اپلیکیشن های نسبتا کاملی هم برای اندروید نوشته شده اند که می توانید با یک جستجوی کوچک در اندروید مارکت آنها را پیدا کنید. تنها مشکل اینجاست که اکثر برنامه هایی که نسخه پشتیبان کامل و جامعی از گوشی اندرویدی شما تهیه می کنند، غیر رایگان بوده و استفاده از آنها مستلزم پرداخت هزینه است.

۲- iOS
استفاده کنندگان آیفون شاید خوشبخت ترین کاربران در بحث پشتیبان گیری موبایل ها هستند. زیرا آنها به هیچ برنامه جانبی یا تنظیم خاصی برای پشتیبان گیری نیاز ندارند. برنامه iTunes به صورت خودکار هنگام اتصال گوشی به کامپیوتر، از اطلاعات روی آن یک نسخه پشتیبان تهیه کرده و نگهداری می کند. بک آپ ها به صورت فایل هایی با تاریخ و ساعت تهیه پشتیبان بر روی کامپیوتر ذخیره می شوند. و هر گاه که نیاز به بازیابی آنها داشته باشید، تنها کافی است آیفون را به کامپیوتر وصل کرده، در آی تیونز بر روی نام آیفون راست کلیک کرده و گزینه Restore را انتخاب کنید. تا به آخرین نسخه پشتیبان ذخیره شده برگردانده شوید.

در واقع آی تیونز از تمام زندگی شما بر روی آیفون بک آپ می گیرد. این نسخه پشتیبان شامل تمام شماره تلفن ها، اطلاعات تماس، برنامه ها، اس ام اس ها، عکس ها، آهنگ ها و… است. اگر هم که به امنیت و نگهداری نسخه پشتیبان اهمیت می دهید، می توانید فایل ذخیره شده توسط آی تیونز را در محلی خارج از کامپیوتر تان هم نگه داری کنید. ضمنا آی تیونز امکان رمزنگاری فایل پشتیبان را هم در اختیار شما قرار می دهد. این فایل را در مسیر زیر می توانید بیابید:

مک: ~/Library/Application Support/MobileSync/Backup/

ویندوز ایکس پی: \Documents and Settings\(username)\Application Data\Apple Computer\MobileSync\Backup\

ویندوز ویستا و سون: \Users\(username)\AppData\Roaming\Apple Computer\MobileSync\Backup\

توجه: در موارد محدودی و در برخی گوشی هایی که «جیل بریک» شده اند دیده شده که ممکن است به دلایل نامشخص، آی تیونز به درستی عمل نکرده و شما امکان بازیابی اطلاعات تان را نداشته باشید. بهتر است اگر اطلاعات حساسی را بر روی آیفون خود نگهداری می کنید، به شیوه ای دیگر، نسخه ای از آنها را به صورت دستی به محل و ابزار دیگری منتقل کنید. این سخن مهم را در این دوره آموزشی باز هم تکرار می کنیم: همیشه باید اطمینان حاصل کنید که پشتیبان های شما در عمل درست کار می کنند.

۳- ویندوز موبایل:
مایکروسافت هم کاربران سیستم عامل موبایل خود را تنها نگذاشته و با ارائه برنامه های رایگان ActiveSync و Windows Mobile Device Center به یاری آنها آمده است. این برنامه ها به صورت خودکار نسخه ای از اطلاعات گوشی شما را به کامپیوتر منتقل کرده و هر گاه که گوشی را به کامپیوتر وصل کنید، اطلاعات گوشی با نسخه پشتیبان کامپیوتر همسان و به روز می شوند.

در ویندوز ایکس پی باید برنامه ActiveSync را نصب کنید تا امکان پشتیبان گیری خودکار را داشته باشید.

در ویندوز ویستا هم باید برنامه Windows Mobile Device Center را نصب نمایید.

در ویندوز سون معمولا با اتصال موبایل های ویندوزی، سیستم پیغام می دهد که باید برنامه Windows Mobile Device Center را نصب کنید.

اما اگر از سیستم عامل ویندوز استفاده نمی کنید یا به پشتیبان گیری آن اعتماد ندارید، می توانید از دو برنامه رایگان دیگر هم برای تهیه نسخه های پشتیبان استفاده کنید:

۳-۱: My Phone
این برنامه یکی دیگر از محصولات شرکت مایکروسافت است که کاربران ویندوز موبایل ۶.۰ به بالا می توانند به رایگان از آن استفاده کنند. این برنامه علی رغم ظاهر ساده و غلط انداز خود، توانایی های بسیاری دارد و از هر چیزی که بر روی تلفن همراه ویندوز موبایلی خود داشته باشید، پشتیبان می گیرد.

مواردی که این برنامه به صورت پیش فرض پشتیبان می گیرد عبارتند از: دفترچه تلفن، تقویم، قرار ملاقات، کارهای روزانه، عکس، ویدیو، پیامک، آهنگ ها و… .

۳-۲: PIM Backup
اگر قصد دارید که بدون نیاز به کامپیوتر یا دسترسی آنلاین و کلود، از موبایل خود پشتیبان بگیرید، این برنامه انتخاب مناسبی خواهد بود. شاید شکل ظاهری این برنامه کمی قدیمی و از مد افتاده به نظر برسد، اما کارش را بسیار خوب بلد است.

با این برنامه می توانید از قرار ملاقات ها، تاریخچه تماس ها، دفترچه تلفن، اس ام اس ها و دیگر فایل ها و بخش های تلفن تان پشتیبان بگیرید و به راحتی هم آنها را بازیافت کنید.

نکته جالب اینجا است که این اپلیکیشن تمامی اطلاعات پشتیبان گیری را تنها درون یک فایل ذخیره می کند. برای بازیابی آن هم تنها کافی است که برنامه بر روی گوشی نصب باشد، در این صورت می توان روی هر گوشی دیگری که این برنامه را داشته باشد، اطلاعات را بازیابی کرد.

ضمن اینکه این فایل را می توانید به راحتی از روی گوشی به حافظه جانبی یا هر ابزار نگهداری پشتیبان دیگری منتقل کرده و در جای امنی نگه دارید.

۴- سیمبیان
بسته به اینکه از چه نسخه ای از سیستم عامل سیمبیان استفاده می کنید و موبایل تان ساخت کدام کارخانه است، شیوه های بسیار متفاوتی برای پشتیبان گیری در مقابل شما قرار دارند. اگر گوشی شما نوکیا باشد، بهترین انتخاب Ovi Suite است که به صورت خودکار نسخه پشتیبان کاملی از اطلاعات موبایل تان تهیه می کند. تنها کافی است آن را نصب کرده و موبایل نوکیای تان را با کابل USB به کامپیوتر متصل نمایید. حال طبق برنامه گام به گام پیش بروید تا همه چیز آماده کار شود و بک آپ گیری آغاز گردد.

اگر هم از گوشی غیر نوکیا استفاده می کنید، کار کمی سخت تر می شود. مثلا کاربران سامسونگ می توانند از برنامه The Symbian Tool استفاده کنند.

این برنامه می تواند یک کپی کامل از تلفن سامسونگ سیمبیانی شما تهیه کرده و در اختیار تان بگذارد. یعنی اینکه هنگام بازیافت می تواند بیت به بیت اطلاعات موبایل در هنگام پشتیبان گیری را برگردانید.

البته بهتر است برای هر مدل گوشی سیمبیان، به دنبال برنامه ویژه آن در سایت کارخانه سازنده اش باشید تا همخوانی و هماهنگی بیشتری را برای پشتیبان گیری بدون مشکل داشته باشید.

  http://darsnameh.com

درس شش - پشتیبان گیری کلود (بک آپ آنلاین)

در دروس گذشته اشاره ای گذرا به تهیه نسخه پشتیبان آنلاین یا کلود داشتیم. در این درس قصد داریم به تعریف و شیوه استفاده از این روش پشتیبان گیری و مزایا و معایب آن بپردازیم. در انتها هم به چند سرویس مناسب برای پشتیبان گیری آنلاین و شگردهای کار با آنها می پردازیم.

ذخیره سازی کلود چیست؟
فضای کلود، یک شیوه ذخیره سازی بر روی اینترنت است. شرکت های ارائه دهنده سرویس ذخیره سازی ابری (Cloud) در واقع گروه قابل توجهی از سرورهای با حجم بالا را در اختیار دارند که با یک رابط کاربری بسیار ساده تحت وب، می توانند میزان بسیار زیادی از اطلاعات را بر روی اینترنت دسته بندی، ذخیره و بازیابی کنند.

از دیدگاه کاربران هم ذخیره سازی کلود در واقع مقدار نامحدودی فضای هارد آنلاین است که با قیمت پایین، امنیت بالا و دسترسی نسبتا دائم، اطلاعات کامپیوتر و لپ تاپ ها را بر روی خود ذخیره، مرتب سازی و قابل بازیابی می گرداند.

چه کسانی به ذخیره سازی کلود نیاز دارند؟
همانطور که گفتیم، فضای کلود همان فضای ذخیره سازی آنلاین است. شما برای دست یابی به فضای کلود به یک خط اینترنت پر سرعت نیاز دارید. این مساله مخصوصا برای پشتیبان گیری از اطلاعاتی که مساله زمان درباره آنها امر مهمی است، بیشتر مورد توجه بوده و خود را نشان می دهد.

شیوه های تهیه نسخه پشتیبان به صورت کلود، اغلب هنگامی به کار می روند که شما در مدت زمان کوتاه نیازی به بازیابی حجم بالایی از اطلاعات نداشته باشید. زیرا در این صورت، سرعت و هزینه اینترنت دو عامل مهم محدود کننده استفاده شما از نسخه پشتیبان هستند.

مثلا شما یک عکاس هستید و می خواهید نسخه پشتیبانی از تمام مجموعه عکس تان تهیه کنید. به نظر می رسد که ذخیره سازی نسخه پشتیبان روی کلود انتخاب کاملا مناسبی است. زیرا شما یک نسخه از فایل های تان را روی لپ تاپ یا هارد اکسترنال تان دارید و تنها در صورت بروز مشکل برای آنها، به نسخه کلود نیاز پیدا می کنید. اما بسته به تعداد عکس ها و سرعت اینترنت، زمان تهیه این نسخه پشتیبان ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. اما در خصوص بازیابی نسخه پشتیبان عکس ها، زمان در این میان نقش حیاتی ندارد.

پس هر کس که به یک پشتیبان گیری امن بر روی سروری خارج از محیط کار بدون نیاز به نگرانی درباره نگهداری و بهینه سازی زیرساخت ها، احتیاج داشته باشد، می تواند از شیوه ذخیره سازی کلود برای تهیه نسخه پشتیبان استفاده کند. البته به این شرط که بازیابی اطلاعات در بازه زمانی کوتاه و با سرعت بالا، چندان اهمیتی برای وی نداشته باشد، یا اینکه بتواند پهنای باند اینترنتی مناسبی را برای این کار تهیه کند.

رمزنگاری و بازیابی اطلاعات در نسخه پشتیبان کلود
در شیوه پشتیبان گیری کلود، داده های شما بر روی یک سرور بیرونی، خارج از خانه یا اداره تان اقامت دارند. پس این اطلاعات نیاز به محافظت خاصی دارند. خوشبختانه اکثر راه حل های کنونی تهیه نسخه پشتیبان کلود، از هنر رمزنگاری داده ها بهره می برند و در نتیجه اطلاعات شما به گونه ای فشرده سازی و رمزنگاری می شوند، که دیگران قادر به استفاده از آنها نباشند. در موارد زیادی این اطلاعات در کامپیوتر شما رمزنگاری شده و به سرور کلود ارسال می شود. بنابراین توسط خود صاحبان این سرویس هم قابل دسترس نیست. البته اگر اطلاعات بسیار مهمی دارید بهتر است در این مورد قبل از هر چیز تحقیقات مفصلی بکنید.

برای اینکه بحث های مفصلی در این مورد وجود دارد که ارایه کنندگان سرویس های پشتیبان گیری ابری تا چه حد به اطلاعات کاربران دسترسی دارند. برای مثال در مورد سرویس دراپ باکس اینطور به نظر میرسد که سازندگان این سرویس امکان دسترسی به فایل های شما را دارند.

فواید استفاده از پشتیبان گیری کلود
- شیوه مطمئن و امنی برای پشتیبان گیری از داده ها بر روی فضای ذخیره سازی دور دست است.

- از هر جایی که اینترنت داشته باشید، قابل دسترس و بازیابی است.

- معمولا ارزان بوده و مقدار پرداخت بر حسب میزان استفاده شما از فضای کلود است.

- ابزار بازیابی هنگام حادثه به صورت پیش فرض بر روی سرور آماده است.

- امکان افزایش حجم بسیار بالا را دارند. در بسیاری از سرویس های کلود معمولا محدودیت آزاردهنده ای از نظر حجم نخواهید داشت.

- امکان پشتیبان گیری خودکار را دارند.

- دیگر نگران نگهداری و مدیریت زیرساخت های سخت افزاری نیستید.

معایب سرویس های پشتیبان گیری کلود
- به اینترنت پرسرعت نیاز دارند. البته اگر فایل های شما کم حجم باشند با اینترنت Dialup هم کارتان راه میافتد.

- شما اطلاعات تان را در اختیار یک شرکت ثانویه می گذارید که اگر روزی خدمات اش را تعطیل کند، باید علاوه بر نگرانی درباره از دست دادن نسخه پشتیبان، به دنبال پیدا کردن کلود تازه ای برای پشتیبان گیری باشید.

- معمولا بیشتر این سرویس ها شما را بر مبنای میزان فضای مورد نیاز شارژ کرده و هزینه را تعیین می کنند. البته سرویس هایی مانند Mozy را هم می توانید بیابید که تنها با پرداخت ۵ دلار در ماه، فضای نامحدود در اختیارتان می گذارند.

نکته: علی رغم تمامی این مزایا و معایب، اگر شرکت بزرگی با حجم بالای اطلاعات و دسترسی محدود به اینترنت دارید، شیوه های دروس قبلی بسیار کاربردی تر و ارزان تر خواهند بود.

سرویس دهندگان پشتیبان گیری کلود
در حال حاضر سرویس های پشتیبان گیری کلود زیادی وجود دارند که در ادامه به برخی از مهم ترین و مفید ترین آنها اشاره می کنیم:

۱- Wuala، ابزاری قدرتمند
اولین و مهمترین نکته این است که این سرویس از طریق ویندوز، لینوکس، مک، اندروید و iOS قابل دسترسی و استفاده است. اگر نیاز دارید که حجم نسبتا کمی اطلاعات را بین کامپیوترها و ابزارهای پرتابل تان به اشتراک بگذارید و همسان کنید، این برنامه انتخاب مناسبی است. با توجه به پوشش گروه وسیع سیستم عامل و ابزار، این سرویس به یکی از رقبای جدی دراپ باکس تبدیل شده است.

یکی از نقاط مثبت این برنامه، پلن های متعدد و قیمت های مناسبی است که نسبت به رقبا عرضه می کند. همچنین در صورتی که بخشی از هارد کامپیوتر تان را در اختیار برنامه قرار دهید، به نسبت آن فضای کلود رایگان دریافت می کنید.

نرم افزار استفاده از این فضای کلود برای هر سه سیستم عامل مک، ویندوز و لینوکس قابل دانلود است. وقتی شما یک اکانت ایجاد می کنید، تنها یک گیگابایت فضای کلود در اختیار خواهید داشت و برای فعال کردن امکاناتی چون سینک یا همسان سازی فایل ها و اشتراک اطلاعات باید نسبت به خرید برنامه و یا اشتراک گذاری بخشی از هارد کامپیوترتان اقدام کنید.

۲- Dropbox، کیف جادویی
سرویس DropBox مثال عالی از رایانش ابری است که هم اکنون میلیون ها نفر از آن استفاده می کنند تا همیشه به فایل های مهم شان دسترسی داشته باشند. با ثبت نام در این سایت و نصب یک نرم افزار روی کامپیوترتان، شما پوشه ای در کامپیوتر خواهید داشت که هر چیزی درون آن قرار بدهید با اکانت آنلاین شما هم به روز رسانی می شود. حالا می توانید دراپ باکس را روی کامپیوتر دوم تان هم نصب کنید. حالا هر فایلی درون این پوشه در یک کامپیوتر قرار بگیرد روی دومی هم ظاهر خواهد شد. علاوه بر این، یک نسخه از فایل های تان هم به صورت امن روی اینترنت قرار دارد. با استفاده از این سرویس دیگر محدود به یک کامپیوتر نیستید و اطلاعات شما در ابر بزرگ اینترنت قرار دارد و همیشه و از هر کجا به آن دسترسی دارید. ضمن اینکه می توانید برخی پوشه ها را هم با دوستان تان به اشتراک بگذارید. در کنار همه اینها امکان دسترسی به فایل های تان از طریق تلفن همراه را نیز خواهید داشت.

بعد از اینکه برنامه را نصب کنید، یک پوشه که معمولا My Dropbox نام دارد بر روی کامپیوتر شما ساخته می شود. هر فایلی را که درون این پوشه قرار دهید، با سرور دراپ باکس همسان سازی شده و به آنجا هم منتقل می شود. همچنین دراپ باکس نسخه های مختلف هر فایل را تا ۳۰ روز نگه داری می کند و شما به هر نسخه ای که دوست داشته باشید می توانید مراجعه کنید.

اگر هم لازم باشد که روی کامپیوتر دیگری از دراپ باکس استفاده کنید، تنها کافی است از طریق سایت آن وارد اکانت تان شوید تا به کلیه فایل ها دسترسی داشته باشید.

این برنامه در شروع ۲ گیگابایت فضای رایگان در خدمت شما می گذارد. البته می توانید با دعوت از دوستان تان و همچنین معرفی دراپ باکس در شبکه های اجتماعی این فضا را تا ۱۰ گیگابایت افزایش دهید. در صورتی هم که به فضای بیشتری نیاز داشته باشید، با پرداخت ۱۰ دلار در ماه، می توانید حجم دراپ باکس تان را به ۵۰ گیگابایت افزایش دهید. یا اینکه با پرداخت ماهیانه ۲۰ دلار، یک دراپ باکس ۱۰۰ گیگابایتی داشته باشید.

این برنامه بر روی ویندوز، مک و لینوکس قابل نصب و استفاده است. نکته جالب بعدی این است که می توانید با نصب برنامه های مربوط به آیفون، آیپد، گوشی های اندروید و تلفن های بلک بری، فایل های تان را روی تلفن همراه و یا تبلت تان هم به همراه داشته باشید. البته به نظر می رسد در هنگام تالیف این درس سرویس دراپ باکس محدودیت هایی برای کاربرانی که از ایران به آن سر می زنند ایجاد کرده باشد و ممکن است با آی پی ایران نتوانید از این سرویس استفاده کنید.

۳- Carbonite، نامحدود ارزان قیمت
شاید شما به فضای بسیار زیادی نیاز دارید و می خواهید هزینه آن را هم پرداخت کنید. در این صورت Carbonite یکی از بهترین گزینه ها خواهد بود. این سایت برای هر اکانت، سالانه ۵۹ دلار دریافت کرده و فضای نامحدودی را در اختیار شما می گذارد. اما شاید بتوان عدم ارائه فضای رایگان را ایراد اصلی این سرویس دانست.

علاوه بر برنامه نصب شده روی سیستم تان، بر روی هر کامپیوتری، می توانید با استفاده از سایت، به فایل های تان دسترسی داشته باشید. همچنین برنامه ویژه دسترسی به این سرویس را برای گوشی های اندروید، آی فون و بلک بری می توانید به رایگان دانلود کنید. برای باز گرداندن اطلاعات بک آپ هم می توانید به راحتی از برنامه ویژه این سرویس استفاده کنید.

این سرویس تنها بر روی سیستم عامل های ویندوز و مک قابل استفاده است.

۴- Mozy و پشتیبان گیری خودکار
Mozy یکی از بهترین راه حل ها برای تهیه اتوماتیک نسخه های پشتیبان از اطلاعات است. بعد از اینکه برنامه مربوط به سرویس موزی را روی سیستم تان نصب کنید، نرم افزار شروع به پشتیبان گیری از فایل ها و فولدرهای مشخص شده توسط شما می کند. موزی این کار را در بازه زمانی که توسط خود شما تعیین می شود، انجام می دهد.

از قابلیت های مفید موزی این است که وقتی فایلی را تغییر می دهید، برنامه همه آن را از اول آپلود نمی کند، بلکه فقط بخش تغییر یافته را برای سرور ارسال کرده و آن را با فایل موجود همسان می کند. این برنامه همچنین امکان نگه داری نسخه های مختلف یک فایل را هم دارد و می توانید به راحتی نسخه های قدیمی تر فایل های تان را در اختیار داشته باشید.

جالب اینکه در کنار پشتیبان گیری آنلاین، این برنامه به رایگان امکان پشتیبان گیری آفلاین را نیز در اختیارتان می گذارد.

۵- SugarSync، خوش دست ۵ گیگابایتی
این برنامه جمع و جور، ۵ گیگابایت فضای رایگان در اختیارتان می گذارد، که تقریبا همانند دراپ باکس می توانید از آن استفاده کنید. اما در کنار این، امکاناتی دارد که با دراپ باکس امکان داشتن آنها را ندارید. مثلا می توان به قابلیت پشتیبان گیری از هر پوشه ای در کامپیوتر نام برد. در صورتی که دراپ باکس فقط و فقط به پوشه ویژه خودش در کامپیوتر متصل است. همچنین برای نگهداری عکس ها گزینه خوبی است، زیرا برنامه نمایش عکس آن بسیار قدرتمندتر از دراپ باکس است. این سرویس با برنامه های ویژه مک، ویندوز، اندروید، بلک بری و ویندوز فون ارائه شده است. پلن های غیر رایگان این سرویس هم شامل اکانت های ۳۰، ۶۰، ۱۰۰ و ۲۵۰ گیگابایتی هستند که سالیانه از ۵۰ تا ۲۵۰ دلار قیمت دارند.

شگردی برای پشتیبان گیری خودکار پوشه های دلخواه با Dropbox
پشتیبان گیری با دراپ باکس بسیار ساده تر از آن است که فکر کنید. تنها مشکل موجود این است که فایل ها باید در پوشه اصلی دراپ باکس قرار گیرند تا به سرور این برنامه منتقل شوند.

برای حل این مشکل هم می توانید از برنامه Microsoft SyncToy استفاده کنید. این برنامه رایگان به راحتی فایل ها و پوشه های مرتبط را با هم سینک کرده و همسان نگه می دارد. حال تنها کاری که باید انجام دهید، مشخص کردن پوشه های مهم و همسان کردن آنها با پوشه دراپ باکس کامپیوترتان توسط SyncToy است.

نکته: این برنامه برای نصب بر روی سیستم نیازمند برنامه Microsoft .NET Framework 2.0 است.

در مرحله بعدی با استفاده از برنامه زمان بندی (Scheduled Tasks) ویندوز می خواهیم که هر روز یکبار (یا هر بازه زمانی مناسب دیگر) SyncToy را اجرا کند تا محتویات پوشه های انتخاب شده با پوشه دراپ باکس همسان شوند. خب، پوشه دراپ باکس هم کار خودش را بلد است و هر لحظه که به اینترنت دسترسی داشته باشید، فایل ها و فولدرهایش را طبق آخرین تغییرات با سرور دراپ باکس همسان کرده و نسخه ای از اسناد ضروری تان را برایتان روی سرور نگه می دارد.

 http://darsnameh.com